15 marca o 18.00 zapraszamy do Centrum Dialogu na spotkanie z Joanną Lisek. Rozmowę o nowej książce, "Kol isze. Głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.)", poprowadzi Joanna Sikorzanka.
Kol isze (głos kobiety) – jego słyszalność jest regulowana prawem żydowskim. W ortodoksyjnym judaizmie zakazane jest, aby mężczyzna, który się modli czy studiuje Torę, słyszał głos śpiewającej kobiety. Pojęcie to przywołuje zarówno obecność, jak i tłumienie głosu kobiecego. Napięcie między słyszalnością a milczeniem można przenieść na grunt rozwoju poezji kobiet w języku jidysz.
W książce Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.) autorka opisuje zjawisko wyodrębniania się w poezji jidysz kobiecej podmiotowości i wypracowywania różnych strategii jej ekspresji. Odwołuje się do tekstów najwcześniejszych (z XVI w.), kiedy poetki występowały w roli kaznodziejek, autorek modlitw i pieśni religijnych czy zecerek utrwalających na marginesie składanych przez siebie ksiąg swoje utwory.
Sięga również do twórczości ludowej, będącej często wyrazem krytyki ustalonego porządku genderowego, a także do tekstów będących świadectwem XX-wiecznej rewolucji obyczajowej, radykalizacji postaw i przeobrażeń modelu kobiecości żydowskiej. Wywód historycznoliteracki łączy z interpretacją wybranych wierszy poetek znanych, między innymi Kadii Mołodowskiej, Debory Vogel, Celii Dropkin czy Anny Margolin, ale także tych mniej rozpoznawalnych, pomijanych czy zapomnianych, na przykład Broni Baum, Sory Rejzen, Chasi Kuperman.
dr Joanna Lisek – literaturoznawczyni, tłumaczka, pracowniczka naukowa Katedry Judaistyki im. Tadeusza Taubego Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się głównie poezją żydowską i kulturą jidysz, ze szczególnym uwzględnieniem twórczości kobiet. W 2005 roku wydała książkę Jung Wilne – żydowska grupa artystyczna, w której, na tle historycznym i społecznym, przedstawiła historię żydowskiej formacji artystycznej Jung Wilne. W 2010 roku ukazał się zredagowany przez nią tom Nieme dusze? Kobiety w kulturze jidysz, a w 2015 Mykwa – rytuał i historia. W 2018 roku opublikowana została w wydawnictwie Pogranicze jej monografia Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.). Z Karoliną Szymaniak i Bellą Szwarcman-Czarnotą przygotowała tom: Moja dzika koza. Antologia poetek jidysz (Austeria 2018). Poza twórczością poetek z jidysz na język polski tłumaczyła m.in. utwory Chaima Gradego, Abrahama Suckewera, Puy Rakowskiej, Jenty Serdackiej, Chavy Rosenfarb. Autorka jest inicjatorką oraz współrealizatorką projektu ochrony dziedzictwa kultury jidysz na Dolnym Śląsku. W latach 2013–2015 współpracowała z Fundacją Bente Kahan przy realizacji projektu „Jidysz far ale”, w ramach któregoprzygotowała merytorycznie wystawę „Babiniec – kobiety w kulturze jidysz”, prezentowaną we Wrocławiu, Krakowie, Oslo i Trondheim. Dwukrotnie była stypendystką YIVO (Institute for Jewish Research) w Nowym Jorku. Od 2017 roku jest główną wykonawczynią projektu „Kanon literatury wspomnieniowej Żydów polskich”, w którym redaguje serię Żydzi. Polska. Autobiografia, tłumaczy wspomnienia Puy Rakowskiej oraz opracowuje krytycznie pisma autobiograficzne Sary Szenirer.
Więcej informacji: http://kolisze.pl/