Łódź Bagdadem jest bajecznym // Mapa 2 // Fabryka Józefa Balle

Józef Balle urodził się w Łodzi w 1841 r. Był synem Ignacego i Wilhelminy. Miał dwóch braci: 3 lata starszego Ignacego i 13 lat młodszego Wilhelma.

Ojciec Józefa Ignacy był tkaczem. Zmarł w 1857 r. gdy Józef miał 16 i pół roku. Zachowały się dokumenty, w których matka Józefa, Wilhelmina prosi o ustanowienie opieki nad synami.

Józio 1Józio 2Józio 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Przynajmniej od lat 50-tych XIX w. rodzina mieszkała w domu przy obecnej Piotrkowskiej 84. Na froncie stał parterowy drewniany dom. Stosownie do umowy kupna-sprzedaży, zawartej w lipcu 1863 r., spadkobiercy Ignacego Balle sprzedali nieruchomość Janowi Jarzębowskiemu.

Od początku lat 90-tych XIX w., do ok. 1907 r., do braci Balle należała posesja przy Piotrkowskiej 189. W podwórzu, w oficynie poprzecznej (w obiekcie, który już nie istnieje), bracia Wilhelm i Józef Balle uruchomili mechaniczną fabrykę taśmy gumowej i pasów transmisyjnych, w której zatrudniali 33 robotników.

Produkcja przemysłowa braci Balle była związana również z innymi miejscami Łodzi – ul. Wierzbową 22, gdzie swoją tkalnię mechaniczną prowadził Wilhelm i ul. Dziką (obecnie Sienkiewicza –  Józef).

Frontowy obiekt fabryczny przy ulicy Sienkiewicza powstawał w dwóch etapach. Pierwszy budynek, o elewacji 12 osiowej, zbudowano według projektu z 1889 r., a sygnowanego przez ówczesnego głównego architekta miasta Łodzi Hilarego Majewskiego.

Józio 4

 

 Józio 5

Część południowa została dobudowana według projektu Leona Lubotynowicza z 1898 r.

Fabryka została wybudowana w 1898 r. Początkowo firma zajmowała się przędzalnią wigoniową. Była w pełni zmechanizowana, a pracowało w niej ponad 40 robotników. Budynek fabryczny miał prosty kształt pozbawiony elementów dekoracyjnych, ściany z czerwonych cegieł, okna w płycinach.

Z biegiem czasu w 1908 r. fabrykę wykupili Goldman Luzer i Michał Nutkiewicz. W tym czasie zmienili specjalizację fabryki na produkcję tkanin technicznych, płócien filtracyjnych i chust do pras olejarskich. W 1913 r. właścicielem fabryki został Ryszard Rasig, który zmienił produkcję i wytwarzał wyroby wełniane.

W okresie międzywojennym część maszyn i hal była wynajmowana różnym producentom wełny. Po 1945 r. zakłady znacjonalizowano i otrzymały nazwę Zakłady Przemysłu Wełnianego im. Andrzeja Struga. Po przeniesieniu produkcji do nowego budynku w starych halach produkcyjnych umieszczono magazyny Domu Książki. W 1984 r. fabryka została wpisana do rejestru zabytków. Następnie budynek został wykupiony przez Agorę S.A. dla łódzkiej Gazety Wyborczej i rewitalizowany od 1998 r. W późniejszym czasie w tym miejscu otworzyło się również Radio Złote Przeboje. Prace konserwatorskie uchroniły fasadę fabryki, zachowano ceglaną fakturę murów, a od strony północnej dobudowano stylistycznie dopasowaną część wejściową.

Józio 6

Autorzy: Aleksandra Karbowiak, Oliwia Ścibiorek, MAteusz Gębarowski

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego  Narodowe Centrum Kultury Narodowe Centrum Kultury

© 2020 Centrum Dialogu. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Godziny otwarcia

GODZINY OTWARCIA BUDYNKU

Poniedziałek – piątek 11:00-18:00
Sobota – niedziela 12:00-16:00


W czasie godzin otwarcia można zwiedzać bieżące wystawy.
Ostatnie wejście na ekspozycje odbywa się
na pół godziny przed zamknięciem budynku
.


 

GODZINY OTWARCIA BIURA

poniedziałek - piątek od 9.00 do 17.00
sobota - niedziela NIECZYNNE

 

Kalendarz

Facebook

Skontaktuj się z nami

Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi
ul. Wojska Polskiego 83, 91-755 Łódź
biuro@centrumdialogu.com

tel. +48 42 636 38 21
      +48 506 155 911

NIP 7262636381

RIK 1/2010

REGON 101022466

NUMER KONTA BANKOWEGO
Bank Pekao S.A. 91 1240 3028 1111 0010 3752 7380