Łódź Bagdadem jest bajecznym // Mapa 4 // Esplanada

Obecne posesje Piotrkowskiej 100 i 100a należały pierwotnie do dwóch nieruchomości o nr. 89 i 90, nr hipoteczny z lat 1850-1891 to 526. Na mocy Protokołów Deklaracyjnych, spisanych w 1833 r., plac nr 89 objął Karol Alt, a plac nr 90 Antoni Franke.

Na początku 1839 r. Alt sprzedał swoje nieruchomości Zgromadzeniu Majstrów Tkackich, działającemu w Łodzi od 1824 roku, a w 1841 roku Antoni Franke również sprzedał swoją działkę – cała posesja ciągnęła się do ulicy Dzikiej. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych XIX w. Zgromadzenie wykupiło cały jej grunt. Murowana siedziba Zgromadzenia, określana mianem Lodzer Meisterhaus, stanęła już w sierpniu 1839, a uroczyste pośwęcenie miało miejsce 3 września. Plan sytuacyjny wykonał Ludwik Bethier, a rysunek domu budowniczy gubernialny Bonifacy Witkowski. Pracami budowlanymi kierował Jakub Peters. Meisterhaus, stanowiący dumę ówczesnej Łodzi, miał 23 metry długości,12 metrów szerokości, 3 metry wysokości i kosztował 1736 rubli 92 kopiejki (8410 zł) – fundusze pochodziły z tzw. skrzynki rzemieślniczej łódzkich tkaczy.

 Esplanada 1      Meisterhaus był domem murowanym, parterowym, krytym podwójną dachówką, tzw. karpiówką, miał dach naczółkowy i dwa kominy. Na parterze było 13 okien z okiennicami, z których 6 wychodziło na Piotrkowską, 4 na podwórze, a 3 umieszczono w lewej ścianie domu. Elewacja frontowa od ul. Piotrkowskiej była ozdobiona gzymsem i dwiema klasycystycznymi kolumnami zakończonymi trójkątem nad drzwiami wejściowymi. Kolumny były pomalowane białą farbą olejną, a drzwi i ramy okien frontowych – czerwoną. W środku dom przedzielała sień. Wewnątrz znajdowała się sala posiedzeń cechowych, a na jej tyłach dwie mniejsze izby – archiwum i pokój mniejszych posiedzeń. Po prawej stronie sieni dwie izby frontowe to mieszkanie dozorcy. Z izb od podwórza jedna  była przeznaczona dla chorych czeladników, a druga na kuchnię. W Domu Majstrów po kwartalnym posiedzeniu odbywała się zabawa muzyczna, tzw. tańcująca – np. 23 stycznia 1865  zabawa całonocna na 8 muzyków. Niektórzy członkowie cechu obchodzili w Domu Majstrów uroczystości rodzinne, np. zaręczyny czy wesela – oczywiście hucznie i z orkiestrą. Dom ogrzewały trzy podwójne i jeden pojedynczy piec z niepolewanych kafli – od pieców szły rury. Na poddaszu znajdowały się dwie dość duże stancje mieszkalne, każda z dwoma oknami. W kuchni stał piec kuchenny i piec piekarniczy. W podwórzu stała drewniana stajnia kryta gontami i kloaka. Po jakimś czasie dobudowano tam wozownię, a w ogrodzie za domem urządzono kręgielnię. Na tyłach budynku znajdowały się również ogrody warzywne.

       Prawą stronę domu Zgromadzenia Tkaczy i jedną izbę na poddaszu dzierżawił opiekun posesji, który prowadził też szynk w narożnej izbie frontowej. Urząd Starszych Zgromadzenia Tkaczy jako wieczysty dzierżawca płacił do Kasy Miejskiej roczny czynsz 22 zł polskie 16 gr. W 1875 Zgromadzenie Tkaczy wykupiło czynsz i stało się pełnoprawnym właścicielem posesji.

       W 1844 roku Łódź dotknął kryzys gospodarczy wynikający z braku popytu na wyroby bawełniane. 228 rodzin tkaczy, tj. ok 600 osób straciło pracę i cierpiało nędzę. Zorganizowano zbiórkę dla ubogich, by za zebrane pieniądze kupić żywność i opał dla 180 rodzin. Zakupioną i ofiarowaną żywność składano właśnie w Domu Majstrów Tkackich przy Piotrkowskiej 100.

29 października 1932 r. otworzono przy Piotrkowskiej 100 sklep firmowy fabryki wyrobów trykotowych Leona Plihala

            Od 3 października 1909 roku na terenie dzierżawionym od Zgromadzenia Majstrów Tkackich przy Piotrkowskiej  100a swoje podwoje otworzył dom konfekcyjny Schemechel i Rosner.  Był to dwupiętrowy budynek w stylu secesyjnym, bogato wyposażony m.in. w belgijskie, lustrzane szyby wystawowe i centralne ogrzewanie. Slogan reklamowy firmy Schemechel i Rosner brzmiał: „Kto wiele daje, każdemu coś daje”. W 1928 dom handlowy zakończył swoją działalność. Następnym dzierżawcą budynku przy Piotrkowskiej 100a był cukiernik Wawrzyniec Gierbich – 31 grudnia 1928 r. otworzył tam elegancką cukiernię Esplanada, znaną w Łodzi ze znakomitych wyrobów cukierniczych.

            Po II wojnie światowej powrócił handlowy charakter tego miejsca: otworzono Dom Towarowy Państwowej Spółdzielni Spożywców

 Zasadnicza część starej siedziby Zgromadzenia Majstrów Tkackich stoi do dzisiaj – tak więc gdy wchodzimy na klatkę schodową obecnego budynku przy Piotrkowskiej 100, przekraczamy próg autentycznego, starego Meisterhausu.

 

Autorzy: Maciej Kosowski i Jan Wincior

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego  Narodowe Centrum Kultury Narodowe Centrum Kultury

© 2020 Centrum Dialogu. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Godziny otwarcia

GODZINY OTWARCIA BUDYNKU

Poniedziałek – piątek 11:00-18:00
Sobota – niedziela 12:00-16:00


W czasie godzin otwarcia można zwiedzać bieżące wystawy.
Ostatnie wejście na ekspozycje odbywa się
na pół godziny przed zamknięciem budynku
.


 

GODZINY OTWARCIA BIURA

poniedziałek - piątek od 9.00 do 17.00
sobota - niedziela NIECZYNNE

 

Kalendarz

Facebook

Skontaktuj się z nami

Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi
ul. Wojska Polskiego 83, 91-755 Łódź
biuro@centrumdialogu.com

tel. +48 42 636 38 21
      +48 506 155 911

NIP 7262636381

RIK 1/2010

REGON 101022466

NUMER KONTA BANKOWEGO
Bank Pekao S.A. 91 1240 3028 1111 0010 3752 7380