We wrześniu 2012 roku przypada 70. rocznica tzw. Wielkiej Szpery [niem. Allgemeine Gehsperre] - w akcji przeprowadzonej przez Niemców na terenie łódzkiego getta jesienią 1942 roku. W jej wyniku z getta wywieziono ponad 15 tysięcy osób, w tym niemal wszystkie dzieci poniżej 10 roku życia. Tym samym zakończyła się trwająca od stycznia do września akcja wywożenia Żydów do ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem (Kulmhof). Od stycznia do maja 1942 r. zesłano na śmierć 55 tys. Żydów z łódzkiego getta oraz blisko 5 tys. Cyganów z Austrii, ale właśnie jesienna akcja wielkiej szpery stała się najważniejszym momentem w dziejach getta, najbardziej tragicznym i najczęściej wspominanym.
Najpewniej dlatego, że jej ofiarą byli najmłodsi. Do transportów szły dzieci z sierocińców, przytułków i szpitali, zabierano je od matek, od rodzin i przyjaciół. Wśród byłych więźniów łódzkiego getta nie ma chyba nikogo, kogo wydarzenia te osobiście nie dotknęły. Wspomnienia szpery pojawiają się we wszystkich relacjach, dziennikach, wywiadach.
Projekt edukacyjny „Oddajcie mi swoje dzieci !” realizowany jest przez Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Projekt skierowany jest do uczniów łódzkich szkół ponadgimnazjalnych. Jego celem jest przybliżenie uczniom historii Litzmannstadt Ghetto, ze szczególnym uwzględnieniem losów zamkniętych w nim dzieci oraz historii „Wielkiej Szpery”.
Realizacja projektu
1. Grupa docelowa: młodzież z ośmiu szkół ponadgimnazjalnych w Łodzi
2. Termin realizacji projektu:
a) Zajęcia w szkołach i wyjazdy do Chełmna nad Nerem (luty-czerwiec 2012)
b) Konkurs fotograficzny (luty – wrzesień 2012)
c) Udział szkół w uroczystościach upamiętniających 70 rocznicę „Wielkiej Szpery” (wrzesień 2012)
3. Czas trwania projektu w 1 placówce dydaktycznej: 2 tygodnie
4. Cele główne :
a) zapoznanie uczniów z historią Litzmannstadt Ghetto
b) zapoznanie uczniów z tematem „Wielkiej Szpery” i losów dzieci w Litzmannstadt Ghetto
c) zapoznanie młodzieży z historycznymi miejscami związanymi z historią Litzmannstadt Ghetto
d) pokazanie uczniom terenu obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem i zapoznanie młodzieży z historią obozu
5. Metody realizacji projektu:
a) Wystawa – szkole, w której realizowany jest projekt edukacyjny „Oddajcie nam swoje dzieci!”, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi udostępnia wystawę „Dzieci z łódzkiego getta”.
Czas trwania wystawy w jednej szkole: 2 tygodnie.
b) Wykład – do klas wyznaczonych przez szkołę przychodzą pracownicy Centrum Dialogu (historyk i przewodnik po Łodzi) i prowadzą 90-minutowe zajęcia poruszając na nich następujące tematy: zarys historii Litzmannstadt Ghetto, rola dzieci w tradycji żydowskiej, sytuacja dzieci w Litzmannstadt Ghetto (praca, edukacja, warunki życia), „Wielka Szpera” – opis faktograficzny i symboliczny;
Końcowe 20 minut zajęć poświęcone jest na projekcję filmu „Z głębokości wołam” w reżyserii Wojciecha Gierłowskiego. Planowane są maksymalnie cztery 90-minutowe zajęcia w jednej placówce dydaktycznej
c) Praca ze źródłami – w trakcie wykładu każdy uczeń dostaje do dyspozycji książki „Dzieci łódzkiego getta”. Książki są wypożyczone przez Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Uczniowie dostają zadania do wybranych w książce tekstów źródłowych
d) Konkurs fotograficzny - dla młodzieży biorącej udział w projekcie; ogłoszenie wyników i rozdanie nagród podczas wernisażu we wrześniu 2012
e) Wyjście przewodników z młodzieżą na teren łódzkiego getta oraz do miejsc związanych z Wielką Szperą, m.in. Memoriał Stacja Radegast, pole gettowe na Cmentarzu Żydowskim, Park Ocalałych, Park Szarych Szeregów, rynek Bałucki
f) Wyjazd do Chełmna nad Nerem – młodzież, z którą zrealizowane zostały wszystkie etapy projektu, wyjeżdża pod opieką nauczycieli na 1 dzień do ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem. Po terenie ośrodka zagłady oprowadza ich przewodnik z Muzeum Okręgowego w Koninie, zapoznając ich z historią miejsca.
Organizator projektu:
Centrum Dialogu im. Marka Edelmana
Partnerzy:
Muzeum Okręgowe w Koninie
Instytut Tolerancji
Se-Ma-For