Wokół nas żyją jeszcze ludzie, którzy doświadczyli piętna II wojny światowej. Niektórzy uratowali przed śmiercią Żydów skazanych przez Niemców na zagładę. Czasami bohaterowie ukrywający i ratujący Żydów nawet po wojnie nie oznajmili światu swoich altruistycznych czynów. Dlatego tylko niewielka część tych ludzi została uhonorowana za swą ofiarność. 
W latach 60. XX wieku w Izraelu założono Instytut Pamięci Ofiar i Bohaterów Holokaustu Yad Vashem, którego członkowie stworzyli odznaczenie „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. W ten sposób kultywuje się pamięć tych, którzy ratowali Żydów w czasie wojny. Obecnie na liście Sprawiedliwych znajduje się ponad 6200 nazwisk Polaków, co stanowi 28 proc. wszystkich Sprawiedliwych na świecie. Nazwiska Sprawiedliwych umieszczane są na ścianie honorowej w Ogrodzie Sprawiedliwych Yad Vashem. Każdy Sprawiedliwy ma też swoje drzewko w tym ogrodzie.
W Łodzi pamięć tych, którzy pomagali Żydom została uczczona Pomnikiem Polaków Ratujących Żydów Podczas II wojny Światowej, autorstwa Czesława Bieleckiego. Na monument składają się ściany wzniesione na planie Gwiazdy Dawida. Z każdej strony widnieje napis: „Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata”. Nad tą gwiazdą umieszczony został polski orzeł z rozpostartymi skrzydłami, wykonany z trawertynu. Na cokole umieszczono napis „Polakom ratującym Żydów w latach 1939- 1945” oraz cytat z Ewangelii i Talmudu. Na jego ścianie frontowej znajduje się napis w języku polskim a na bocznych, w hebrajskim i angielskim. Ściany pomnika obniżają się w kierunku wody, co tworzy możliwość odczytania kształtu gwiazdy z pagórka widokowego, który istnieje po drugiej stronie zbiornika. 
Na tablicach znajdują się nie tylko nazwiska pojedynczych osób, ale całych rodzin, a nawet ich sąsiadów. Bowiem tylko w Polsce (w odróżnieniu od innych krajów okupowanej przez Niemców Europy) obowiązywała kara śmierci za ratowanie osób narodowości żydowskiej. Nawet próba przekazania czy podzielenia się z Żydami kromką suchego chleba lub szklaną wody mogła zakończyć się śmiercią. Za ukrywanie Żydów w mieszkaniach kara groziła całej rodzinie, a niejednokrotnie i sąsiadom. Pomimo bezwzględności i brutalności Niemców, Polacy kierowali się w swych działaniach sercem. Ważniejsza od zakazów była miłość bliźniego.
Wieczorem w dniu odsłonięcia pomnika godzinie 20. odbędzie się koncert „Sprawiedliwi tej ziemi” autorstwa łódzkiego kompozytora Andrzeja Krauze. Oratorium ma charakter muzyczno-obrazowej wędrówki po Ziemi Świętej od stworzenia świata po czasy współczesne. Przesłaniem tej kompozycji jest hasło „Miłość esencją życia”.
Odsłaniany monument stanowi zarówno dla Żydów, jak i dla Polaków upamiętnienie człowieczeństwa pośród piekła okupacji niemieckiej. Dzięki pomnikowi Czesława Bieleckiego i oratorium Andrzeja Krauzego świat usłyszy i będzie pamiętać o Polakach, którzy z narażeniem życia własnego i swoich bliskich dokonywali czynów heroicznych, jakże często zapomnianych. Bez Polski Żydzi nigdy nie byliby tym, kim są dzisiaj. Bez Żydów Polska byłaby zupełnie inna i z pewnością uboższa kulturowo.