Page 583 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi - Chava Rosenfarb. Drzewo życia - tom drugi.

Noc sylwestrowa.
Chłopak w znoszonej czapce gimnazjalnej koniec końców nie powiedział Szo-
lemowi prawdy. Rzeczywiście, on też stał na warcie, ale nie po to, by ochraniać
zebranie „Gordonii”, ale kameralne spotkanie dwóch partyjnych komunistycznych
weteranów – towarzysza Barucha i towarzyszki Julii – z towarzyszką Esterą. Ci dwaj
przywódcy partyjni mieli ostatnio wrażenie, że są szpiegowani i dlatego wszędzie
32
brali ze sobą eskortę w postaci jednego lub dwóch młodych działaczy KZM-u .
Na górze, w pokoiku Estery, siedzieli w trójkę na łóżku, ale więcej milczeli,
wymieniając spojrzenia, niż rozmawiali. Towarzysz Baruch był niespokojny i za-
troskany. Towarzyszka Julia była poważna, zmartwiona i nieco zmieszana. W tym
33
momencie nic w niej nie zostało z dawnej więźniarki politycznej , zapalonej
bojowniczki . Wyglądała raczej na zmęczoną kobietę z getta, sąsiadkę, która
34
przyszła poprosić o wsparcie, po czym zawstydziła się swej śmiałości.
Estera była zmęczona, siedziała sztywna i obojętna. Wsłuchiwała się w ich
słowa, czując to rozkaz, to prośbę w ich spojrzeniu, a im dłużej tu z nią siedzieli,
tym bardziej zamykała się w sobie i stawała się coraz bardziej chłodna. Wyda-
wali się jednak przygotowani na spędzenie z nią całej nocy. Dobrze wiedziała,
że usiłują obudzić w niej odwagę, próbują wydobyć z niej to, co najlepsze, ale
osiągną coś przeciwnego.
– Bycie komunistą to nie zabawa w piękne słowa – powiedział poirytowany
towarzysz Baruch między jedną chwilą milczenia a następną. – Być komunistą
znaczy ryzykować życiem. Wszyscy troje tutaj wiemy o tym bardzo dobrze. Tak,
Estero, ty również. I naszym obowiązkiem jest po pierwsze – dowiedzieć się,
35
gdzie ludzie będą wysłani, po drugie – nawiązać kontakty z podziemiem KPP ,
po trzecie – zorganizować naszych tam, na miejscu, do którego dotrzesz razem
z transportem.

32 KZM – Komunistyczny Związek Młodzieży był nielegalną organizacją kierowaną przez Komunistyczną
Partię Polski. W Polsce aktywnie działał od 1922 r., głównie wśród młodzieży miejskiej. Działalność
związku polegała na organizowaniu różnych akcji politycznych (rozrzucanie ulotek, wywieszanie
flag, praca oświatowa i samokształceniowa). Ruch młodzieżowy był przede wszystkim kuźnią kadr
dla partii komunistycznej, w końcu lat 30. XX w. liczył w Polsce ponad 20 tys. członków.
33 W międzywojennej Polsce pobyt w więzieniu z powodu przynależności do partii komunistycznej
był dla młodych działaczy rodzajem inicjacji, czyniąc z nich prawdziwych komunistów i przydając
autorytetu w gronie pozostałych członków Komunistycznej Partii Polski, którzy nie mieli w swoich
biografiach epizodu więziennego.
34 Prawdopodobnie pierwowzorem tej postaci była działaczka komunistyczna Zula Pacanowska,
wł. Rachela Róża Pacanowska-Krengel (1904–1942), przed wojną wielokrotnie więziona za dzia-
łalność komunistyczną. Zaangażowana w działania PPS-Lewicy, a potem Komunistycznej Partii
Polski, w getcie w Organizacji Antyfaszystowskiej – Lewica Związkowa.
35 Pomyłka autorki, Komunistyczna Partia Polski została rozwiązana 16 sierpnia 1938 r. 581