Page 575 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi - Chava Rosenfarb. Drzewo życia - tom drugi.

ona ma figurę… oby nie uroczyć! – I dodała ciszej: – Za rok będziemy się cieszyć
uroczystością obrzezania, panie Prezesie.
Klara słyszała też wyraźnie rozmowy mężczyzn, którzy zgromadzili się po
8
drugiej stronie. Panował wśród nich podniosły nastrój. Rabin Szrejer wiódł tam
prym. Filozofował: – Nasze położenie, moi drodzy – mówił – jest podobne do
9
tego, gdy Żydzi wędrowali przez pustynię. Midrasz pyta: W jaki sposób Żydzi
szli przez pustynię? Arka Przymierza szła z przodu, a dwa słupy ognia wypalały
węże i skorpiony, niszcząc wszelkich wrogów Izraela. Czego nas to uczy? Tego,
że jesteśmy narodem rozumu, nie siły – jeżeli na pierwszym miejscu będziemy
stawiać Torę jak Arkę Przymierza, ona pokona za nas wszystkich naszych wrogów,
ponieważ tam, dokąd idą Żydzi, tam podąża z nimi ich Bóg. Ale nie zapominajmy,
moi drodzy, co mówił Mendele Kocker . Powiedział on, że Bóg mieszka tam,
10
gdzie Go wpuścimy. To znaczy, że Rebojne szel ojlem jest tu z nami i musimy
jedynie otworzyć nasze serca i wpuścić Go, a wtedy nie mamy się czego obawiać.
Ponieważ zostało o nas, o Żydach, powiedziane, że jesteśmy niczym piasek
i gwiazdy, co znaczy, że jeśli jako naród upadamy, to tak nisko jak piasek, ale
jeśli podnosimy się, możemy sięgnąć gwiazd. I nie zapominajmy, moi drodzy, że
na nas Pan Wszechświata patrzy inaczej niż na inne narody, jesteśmy dla niego
jądrem ludzkości, a reszta narodów nie jest niczym więcej niż skorupką. I takie
wybraństwo należy szanować. Moi drodzy, musimy trzymać się Tory, dopomóc
Bogu w Jego trosce o nas.
Gościom, którzy przysłuchiwali się rabinowi o majestatycznym obliczu, chyba
nie przyszło do głowy, że to im prawi morały. Nawet niespokojny, niecierpliwy
komisarz Steinberg był pod wrażeniem mowy rabina: – Ma pan rację, rabinie
Szrejer, to szczera prawda! – zawołał. – Trzeba być człowiekiem, do tego spro-
wadza się cała Tora.
Woźnica Prezesa, zachęcony uwagą Steinberga, zawołał, wykorzystując swoją
chederową wiedzę: – Jak tam ta majse idzie, drogi rabinie? Że już w brzuchu
11

8 Nawiązanie do autentycznej postaci rabina Eljasza Fajnera (1867–1942), który udzielał ślubu
Rumkowskiemu. Przed wojną był on radnym miasta Łodzi, członkiem rabinatu, a w getcie spra-
wował funkcję członka Kolegium Rabinackiego. Wywieziony do Chełmna nad Nerem 9 września
1942 roku.
9 Midrasz – komentarz interpretujący święte teksty judaizmu, często mający wymiar homiletyczny.
10 Menachem Mendel Morgenstern, tzw. Kocker Rebe (1787–1859) – cadyk z Kocka, przywódca
chasydyzmu kockiego, miał w przedwojennej Łodzi duże grono zwolenników.
11 Majse – historia, opowieść, bajka. Popularny zbiór opowiadań w języku jidysz – Majse bichl –
zawierał teksty inspirowane midraszami i fragmentami Talmudu, które w prosty sposób rozpowszech-
niały wiedzę o ważnych postaciach. Opowieści te zawierały elementy fantastyczne i wątki hagio-
graficzne, były przeznaczone dla niewykształconego czytelnika, głównie dla kobiet, które nie stu-
diowały Tory. 573