Page 5 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Raport 2016 - Sprawiedliwi nr 4

No 4 RAPORT 2016: Sprawiedliwi

Bolesław Kuligowski

i Bolesław Jakubowski

Wywiad Wojtka Cyniaka
Wojciech Cyniak XIII LO w Łodzi z Janem Jakubowskim (po lewej)
i Michałem Kuligowskim 4

Jednym z najważniejszych celów, do których dąży projekt Raport 2016: Sprawiedliwi, jest docieranie do zapomnianych his-
torii pomocy Żydom w czasie Holokaustu. Pomocy często zupełnie zapomnianej. W maju 2016 roku z redakcją kwartalnika
nawiązał kontakt pan Michał Kuligowski. Opowiedział nam historię swojego dziadka, byłego więźnia obozu KL Auschwitz.

Bolesław Kuligowski urodził się uznanie ze względu na to, że nie
6 sierpnia 1898 roku. Na początku zawahał się pomagać mimo ciąg-
II wojny światowej we współpracy łego zastraszania, głodu i innych
z Państwem Podziemnym poma- konsekwencji, jakie mogły go spot-
gał ludziom, fałszując kenkarty – kać. Jak relacjonuje pan Michał,
dokumenty tożsamości wydawane Aaron Beer przeżył wojnę, a póź-
przez okupacyjne władze niemiec- niej wyemigrował do Malmö
kie. Niestety, jak mówi pan Michał, w Szwecji. Po wojnie odnalazł Bo-
jego dziadek został zatrzymany lesława przez Czerwony Krzyż 5
przez Gestapo i wiosną 1942 roku i utrzymywał kontakt z osobą, której
osadzony w więzieniu w Piotrko- zawdzięczał życie. Próbowaliśmy Zdjęcia obozowe Aarona Beera
wie Trybunalskim. Pół roku później, odnaleźć potomków Aarona Beera i Bolesława Kuligowskiego 6
dokładnie 1 września, został prze- w Szwecji, niestety nie udało się.
niesiony do obozu koncentracyj- Zachowały się tylko fotografie
nego Auschwitz, gdzie nadano mu obozowe i szwedzkie znaczki po-
numer 62700. Pozostał tam blisko cztowe w klaserze z królem Gus-
dwa lata, aż do przewiezienia do tawem V.
następnego obozu. Jak dowiedzia- Kolejną osobą, która skontakto-
łem się w toku rozmowy, Bolesława wała się z nami, aby podzielić się
skierowano do pracy w garbarni swoją historią, był pan Jan Jaku-
znajdującej się około dwa kilometry bowski. Jego tata, Bolesław Jaku-
za drutami. Zawdzięczał to swojej bowski wraz z żoną Janiną, prze-
znajomości z Henrykiem Bartosze- chowywał dziecko swoich żydow-
wiczem − więźniem, który już wcześ- skich sąsiadów, małego Icka kiem Polskiego Państwa Podziem- Żydów, od której się odłączyła,
niej został osadzony w obozie. − 6-letniego chłopca. Icek miał nego i walczył w oddziałach Armii została w nocy wytropiona i roz-
W pierwszym etapie pracy w gar- szczęście przebywać w domu Krajowej. Opowieść zaczyna się strzelana na miejscu przez Nie-
barni, w której pracował Bolesław − państwa Jakubowskich, kiedy od chłopów, którzy przechowywali mców. Jan Jakubowski opowiada,
podczas obróbki mięsa − można Gestapo przyszło do jego domu siedem rodzin żydowskich i zo- że dziewczynka została na skutek
było pozyskać tłuszcz spod skór i zatrzymało jego rodzinę. Icek stali wydani Niemcom przez Ukra- szczęśliwego zbiegu okoliczności
padłych zwierząt, które były przy- został sierotą, a Jakubowscy po- ińców. Jak wiadomo karą w oku- przetransportowana za granicę
wożone do wyprawienia. Umożli- stanowili ukryć chłopca. Mały powanej Polsce za pomoc Żydom i przeżyła wojnę. Po latach przy-
wiało to uzupełnienie diety, a tym Janek Jakubowski i Icek zaprzy- była śmierć. Chłopi, którzy prze- jechała na grób Bolesława Jaku-
samym przeżycie w miejscu, jakim jaźnili się ze sobą. Jednak, jak chowywali Żydów, zostali powie- bowskiego do Krosna, żeby
było KL Auschwitz. Jednak powód, opowiada bardzo emocjonalnie szeni na wspólnej szubienicy, oddać mu hołd.
dla którego historia Bolesława Ku- pan Jan, w 1943 roku do ich a ich ciała były wystawione na Zarówno Jan Jakubowski, jak
ligowskiego jest wyjątkowa, stanowi domu przyszedł SS-man Hans pokaz. Natomiast żydowskie ro- i Michał Kuligowski poszukują
fakt pomagania innym osadzonym. Becker i na jego oczach zabił Icka dziny, którym pomagali, zosta- świadków tych historii. Jeśli Pań-
Pan Michał opowiada, że jego dzia- strzałem w tył głowy. Kolejni mieli ły zabrane najprawdopodobniej stwo wiedzą coś o tych wydarze-
dek w szczególności niósł pomoc być Jakubowscy. Uratowała ich w celu przetransportowania ich niach, prosimy o kontakt z re-
Żydowi Aaronowi Beerowi – więź- interwencja niemieckiego lekarza, do obozu koncentracyjnego. Jak dakcją.
niowi, którego poznał dopiero w tej kpt. von Bergmana zakwaterowa- opowiada pan Jan, jego tata wraz
garbarni, a który pracował na ostat- nego w domu Jakubowskich. ze swoim oddziałem odbił Żydów
nim etapie wyprawiania skór. Bole- Pan Jan, dziś już blisko 80-letni transportowanych do obozu i uwo-
sław przez cały okres swojej mężczyzna, nie mógł ukryć wzru- lnił ich, a następnie kazał im ucie-
obecności w tym miejscu kaźni do- szenia, gdy wspominał te wydarze- kać do lasu. Podczas przeprawy
starczał swojemu koledze pożywie- nia. Opowiedział nam jeszcze przez las jedna żydowska dziew-
nie (tłuszcz spod skór, skrawki jedną historię opisującą splątane czynka skręciła kostkę, nie mogła
mięsa), które umożliwiło mu prze- losy Żydów i Polaków w czasie dalej iść. Bolesław Jakubowski
życie pobytu w obozie. Postawa II wojny światowej. Jego ojciec wziął ją do siebie i opatrzył. Ten
dziadka pana Michała zasługuje na − Bolesław Jakubowski – był człon- przypadek ocalił jej życie. Grupa Szwedzkie znaczki pocztowe przesłane
przez Aarona Beera Bolesławowi Kuligowskiemu 7