Page 4 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Raport 2016 - Sprawiedliwi nr 4

RAPORT 2016: Sprawiedliwi No 4

Sprawiedliwi:

Leon i Jadwiga

Bukowińscy

Julia Stasiak XXIV LO w Łodzi
Wiktoria Grzybowska XII LO w Łodzi Medal Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
przyznany Leonowi i Jadwidze Bukowińskim 3

W 1963 roku Leon i Jadwiga Bukowińscy zostali odznaczeni medalem Sprawiedliwych wśród
Narodów Świata. Podczas ceremonii zasadzili w Yad Vashem drzewko, które obecnie jest
jednym z największych drzew na Wzgórzu Pamięci. W czasie wojny małżeństwo uratowało
22 osoby. Dzisiaj Tadeusz Bukowiński – należący do Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych,
kultywuje pamięć o bohaterstwie swoich rodziców.

4 kiego getta. Zostali z niego wy- Władysławowi Berlińskiemu ucie- dowską urodę. Dom opuszczał

prowadzeni przez samego Le- czkę z więzienia na Pawiaku. tylko nocą, by zaczerpnąć świe-
ona. Do tej pory czuję uścisk Jadwiga dbała o gospodarstwo żego powietrza na podwórku.
dłoni twojego ojca – powiedziała domowe, była wyśmienitą gospo- W razie wizyt Niemców (częstych,
do Tadeusza Wanda Borensz- dynią. Dzięki nieżydowskiej uro- bo dom znajdował się w przedwo-
tajn, jedna z ocalałych, podczas dzie Ireny obie panie dzieliły się jennej kolonii oficerskiej) ukrywał
swojej wizyty w Polsce w 2011 obowiązkami domowymi. Rów- się we własnoręcznie wykopanej
roku. nież Wojtek śmiało mógł uchodzić piwnicy z wyjściem na podwórze.
Borensztajnowie – Mojżesz (Ma- za Polaka, dzięki czemu razem Piwnica znajdowała się tuż pod
rian), Irena, Ruth (Wanda) i Chaim z Tadeuszem, swoim rówieśni- łóżkiem. Jeśli pojawiali się Niem-
(Wojtek) – mieszkali z Bukowiń- kiem, bawił się na zewnątrz. cy, zawsze ktoś na nim leżał, uda-
skimi w latach 1942–1944. Ze Kiedy zaczęło brakować pienię- jąc sen lub chorobę.
spalonego w czasie kampanii dzy na robienie zakupów żywno- Wszyscy uratowani przez pań-
wrześniowej domku jednorodzin- ściowych, hodowano kury, króliki, stwa Bukowińskich Żydzi po
nego została tylko kuchnia i po- a przez pewien czas nawet kozę. wojnie wyemigrowali z Polski.
koik, w nim zamieszkała rodzina W dziecięcych wspomnieniach W 1947 roku Borensztajnowie wy-
Borensztajnów, którym Leon wy- Tadeusza niewiele zachowało się jechali do Kanady i zamieszkali
Leon Bukowińśki, lata 60. 5 robił dokumenty na nazwisko La- tych dotyczących zwierząt, za to na stałe w Montrealu. Do tej pory
chowicz. Wanda z uśmiechem wspomina mieszka tam Wojtek, obecnie jest
Bukowińscy zaopiekowali się karmienie ich na podwórku. adwokatem. Wanda przeprowa-
Kiedy wybuchła wojna, Tadeusz również siostrą Ireny – Leokadią, Zupełnie inaczej wyglądała sytua- dziła się do Nowego Jorku.
miał trzy lata, a jego brat Bohdan organizując nawet jej mężowi cja Mariana, który miał typowo ży- Mieszkanie na terenie kolonii ofi-
dziewięć. Nie zdawali sobie spra- cerskiej, mały domek, w którym
wy z tego, co działo się w ich do- ledwo mieściła się jedna rodzina
mu. Mieszkających u nich Żydów – to wystarczające powody, dla
ojciec przedstawił im jako daleką których ryzyko ukrywania Żydów
rodzinę i tak też ich traktowali. Do- mogło okazać się zbyt duże. Leon
piero po wojnie, wraz z dojrzało- i Jadwiga Bukowińscy wiedzieli
ścią, przyszło zrozumienie: Kiedy jednak, że nie ma nic cenniej-
to analizuję, po latach dochodzę szego od ludzkiego życia. Ojciec
do wniosku, że ojciec był bohate- robił to z potrzeby serca. Nie
rem i inaczej nie można tego na- umiał inaczej – mówi Tadeusz.
zwać, mówi Tadeusz. Dzięki Bukowińskim wojnę prze-
Leon Bukowiński należał do orga- trwały 22 osoby więcej. W świe-
nizacji Żegota, zajmującej się znaj- cie, w którym brakowało miłości,
dowaniem bezpiecznego schro- Bukowińscy i ich ciepły dom byli
ostoją człowieczeństwa. Przywra-
nienia dla Żydów przebywających
cali nadzieję. Byli Ludźmi wśród
w Warszawie. Członkowie Żegoty
ludzi. Byli Sprawiedliwymi wśród
umieszczali ich w swoich domach
Narodów Świata.
lub innych zaufanych lokalach.
Żydzi, którzy zamieszkiwali w do- Legitymacja Leona Bukowińskiego z 1940 r. 5
mu Bukowińskich, pochodzili z łódz-