Lucilla Eichengreen urodziła się w Hamburgu w 1925 roku jako Cecylia Landau, córka Beniamina i Sali. Miała paszport polski, bo jej rodzina pochodziła z Sambora. W 1941 roku z matką i młodszą siostrą Karin były deportowane do łódzkiego getta. W Łodzi mieszkała m.in. przy ulicy Pawiej 24, później przy Lutomierskiej i Zgierskiej. - Wszystko dokładnie pamiętam, każdą kamienicę. Jestem zaskoczona, że tak dużo budynków się zachowało - mówi. Pracowała m.in. przy Rybnej 8 w wydziale ds. przesiedleńców, potem przy placu Kościelnym w wydziale statystycznym. Była sekretarką Oskara Singera, jednego z autorów kroniki łódzkiego getta. W lipcu 1942 roku zmarła jej matka, dwa miesiące później wywieziono jej młodszą siostrę. Najprawdopodobniej zginęła w Chełmnie nad Nerem. Lucille była deportowana z Łodzi w sierpniu 1944 roku pierwszym transportem do Oświęcimia. Potem trafiła do obozu Bergen-Belsen. Od 1946 roku mieszka w Stanach Zjednoczonych. Dziesięć lat temu opublikowała autobiograficzną opowieść pt. „Z popiołów do życia” , w 2000 wydała książkę „Rumkowskim i sieroty Łodzi”.

Ludwig Berwald urodził się 8 grudnia 1883 w Pradze. Był znanym matematykiem, profesorem Uniwersytetu Praskiego i cenionym specjalistą w dziedzinie geometrii różniczkowej. Zmarł w getcie z wyczerpania i głodu 20 kwietnia 1942 r.

Max Hertz urodził się 27 IX 1888 r. w Gaugelt. Został deportowany z Kolonii do łódzkiego getta w 1941 r. Jako jednemu z nielicznych mieszkańców getta udało mu się przedostać z getta na stronę aryjską i zdobyć niezbędne do dalszej ucieczki dokumenty. Został aresztowany na stacji kolejowej. Kupował bilet i wypadła mu z kieszeni płaszcza na ziemię opaska z gwiazdą Dawida. Kasjer zawiadomił policję, która odprowadziła go do więzienia. Mimo tortur nie wydał wspólników i został przez sąd doraźny skazany na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok wykonano 21 II 1942 r. na placu Bazarowym w obecności żony i dziewięcioletniej córeczki oraz tłumu spędzonych na miejsce kaźni Żydów.

Źródło: Kempa A., Szukalak M., Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich i z Łodzią związanych, tom 4, A–Z, Łódź 2004;

Meir Ber Kitz urodził się 26 X 1885 r. we Lwowie w rodzinie ortodoksyjnej. Do 16 roku życia pobierał nauki u miejscowego rabina, dra Szmelkesa. Szkołę średnią ukończył w trybie eksternistycznym, po czym podjął studia na wydziale prawa Uniwersytetu Lwowskiego. Od 1921 r. praktykował jako adwokat w Wiedniu, występując głównie jako obrońca w procesach przeciwko Żydom. Do łódzkiego getta został przywieziony 16 X 1941 r. tzw. pierwszym transportem wiedeńskim. Zamieszkał przy ul. Zgierskiej 21, później (27 VII 1942) przy ul. Rybnej 17. Otrzymał (23 XI 1941) nominację na stanowisko prokuratora w miejscowym sądzie, następnie 14 IV 1942 r. został kierownikiem prokuratury, pełniąc zarazem nadzór nad centralnym więzieniem getta. Był związany z grupą osób prowadzących w getcie nasłuch radiowy. Podczas likwidacji getta w sierpniu 1944 r. został wywieziony do Auschwitz (Oświęcim). Dalsze jego losy są nieznane.

Źródło: Kempa A., Szukalak M., Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich i z Łodzią związanych, tom 4, A–Z, Łódź 2004;

Kronikarz, dziennikarz, działacz syjonistyczny. Urodził się w miejscowości Korycany na Morawach w 1884 roku. Po maturze przeprowadził się wraz z matką do Wiednia, gdzie w 1902 r. rozpoczął studia z zakresu filologii i historii sztuki zakończone doktoratem w 1908 r. na podstawie pracy Philipp Otto Runge in der Romantik. Od wczesnej młodości wykazywał zdolności literackie. Publikował artykuły i rozprawy na temat literatury, sztuki i teatru w czasopismach syjonistycznych „Die Welt” i „Jüdische Volksstimme”. W 1902 r., jako młody student, nawiązał kontakt z Teodorem Herzlem, twórcą nowoczesnego syjonizmu, który wysoko oceniając jego umiejętności, zaliczył go do swoich współpracowników. W 1904 r. Oskar zaczął wydawać czasopismo żydowskich studentów „Unsere Hoffnung”. W 1909 r. założył wraz z Hugonem Zuckermannem i Adolfem Standem teatr „Jüdishe Bühne” – pierwszy żydowski teatr w Wiedniu. Oprócz rozprawy Philipp Otto Runge in der Romantik (1908) opublikował m. in. powieści Die vierte Galerie (1910), Mendl Ruhig (1914), Tage und Nächte (1920), Komädianten (1930). W latach I wojny światowej znalazł się w Bułgarii. Pracował w Sofii w Bułgarsko-Austriackiej Izbie Handlowej oraz redagował czasopismo „Bulgarische Handelszeitung”. Zwiększył aktywność w kołach syjonistów-rewizjonistów w ruchu tzw. Judenstaatspartei. Spotykał się z przywódcą tego ruchu Zeewem (Włodzimierzem) Żabotyńskim. W latach 1923–1927 redagował czasopismo syjonistyczne „Wiener Morgenzeitung”, zaś w latach 1929–1938 syjonistyczny tygodnik „Die neue Welt” i publikował w nim własne artykuły wstępne, felietony i komentarze. Zdecydowanie występował przeciwko asymilacji Żydów. W swych artykułach ostro reagował na powstanie Trzeciej Rzeszy pod rządami Hitlera, przewidując smutną przyszłość żydowskich obywateli Niemiec. W 1936 r. jeden ze swych artykułów zakończył hasłem „Podejmujemy walkę!” Zorganizował w Wiedniu występ hebrajskiego teatru „Habima” (1926). W 1927 r. otworzył tamże żydowski teatr „Jüdische Künstlerspiele” i zorganizował w nim występy wileńskiej „Wilner Trupe” oraz zespołu Morrisa Schwarza. W tym samym czasie tłumaczył pisma Szaloma Alejchema, Mendele Mojcher Sforima, Icchaka Lejba Pereca i Jehoszui Singera. Aneksja Austrii przez Niemcy (1938) zakończyła działalność Rosenfelda w Wiedniu. Wyemigrował do Pragi, gdzie pracował jako korespondent londyńskiej „The Jewish Chronicle”. W 1939 r. przygotował się do emigracji do Anglii. Jego żona Henrietta wyjechała pierwsza. Wybuch II wojny światowej uniemożliwił wyjazd jego samego. W 1941 r. został, wraz z 5 tysiącami praskich Żydów, deportowany do łódzkiego getta, gdzie zamieszkał początkowo przy ul. Zgierskiej 3, a następnie przy ul. Łagiewnickiej 27. Od 4 VI 1942 r. pracował w urzędzie statystycznym getta, gdzie współpracował przy sporządzaniu kroniki codziennych wydarzeń. Jego zwierzchnik Boruch Praszkier, dostrzegając w swoim podwładnym wybitny talent naukowy i literacki, starał się oszczędzać Rosenfelda podczas codziennej walki o byt i zapewniał mu możliwie najlepsze warunki egzystencji. W przeciwieństwie do niemieckich, austriackich i czeskich Żydów deportowanych do getta Rosenfeld starał się zbliżyć do Żydów miejscowych, poznać ich mentalność, specyficzny łódzki język jidysz oraz tradycję świąt i wiary. Mimo świadomości, że do spisywanej w urzędzie statystycznym kroniki zawsze może zajrzeć gestapo, notował własne spostrzeżenia i uwagi. Ostatnie swoje zapiski, datowane na 28 VII 1944 r., zatytułował Weltuntergang oder Erlösung (Koniec świata czy wyzwolenie). W sierpniu 1944 r., podczas ostatecznej ewakuacji getta, został deportowany do Auschwitz-Birkenau (Oświęcim-Brzezinka), gdzie zginął w komorze gazowej. Jego 17 przypadkowo uratowanych zeszytów z zapiskami znajduje się obecnie w jerozolimskim instytucie Yad Vashem. W 1994 r. zostały one opublikowane przez wydawnictwo „Neue Kritik” pt. Wozu noch Welt w opracowaniu Hanno Loewy’ego. W niedalekiej przyszłości ma się ukazać hebrajskie tłumaczenie zapisków Rosenfelda przygotowywane przez Yad Vashem.

Źródła: Kempa A., Szukalak M., Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich i z Łodzią związanych, tom 4, A–Z, Łódź 2004;

Dziennikarz, dramaturg. Urodzony w Ustroniu (Frydek Mistek) na Śląsku Cieszyńskim w roku 1893. Ukończył studia prawnicze z tytułem doktora w Wiedniu. Początkowo pracował jako adwokat, jednak po przeprowadzce do Pragi oddać się swemu wymarzonemu dziennikarstwu. Pisywał artykuły do kilku gazet oraz teksty dramatyczne np. „Jeruzalem” czy komedię „Rosenbaum kontra Rosenbaum”. Pierwszy dramat pt. „Landsturm” opublikowany został w 1917 r., gdy jako oficer służył w armii austriackiej. W 1935 r. ukazał się jego antyhitlerowski dramat pt. Herren der Welt, wystawiony z dużym sukcesem tego samego roku na deskach Żydowskiej Sceny Kameralnej w Pradze. Jako dziennikarz publikował swe teksty w takich gazetach jak: „Prager Montag”, „Prager Tageblatt”, „Selbstwehr” oraz w organie praskiej gminy żydowskiej i organizacji syjonistycznej „Jüdisches Nachrichtenblatt”, którego był ostatnim redaktorem naczelnym (od 22 XII 1939 r. do 17 X 1941 r.) 26 X 1941 r. wraz z żoną Margaretą i dziećmi Ilsą i Erwinem został deportowany do łódzkiego getta (III transport z Pragi). W getcie mieszkał na ul. Limanowskiego 47 m 17. Wkrótce po przybyciu do getta znalazł zatrudnienie w Wydziale Archiwum. Od 24 lutego 1943 r. kierował pracami nad Kroniką. Redagował także hasła do „Encyklopedii Getta”, pisał eseje i reportaże dotyczące życia w getcie. Czescy Żydzi zwracali się do niego jako nieoficjalnego reprezentanta swojej grupy z prośbami o interwencję u władz. Osobiście zaangażował się wraz z dr. Bondy w ochronę inteligencji zachodniej przed wysiedleniami. Według powojennej relacji jego współpracownika B. Ostrowskiego, zgłosił się dobrowolnie wraz z rodziną do wyjazdu z getta w sierpniu 1944 r. Z Auschwitz został deportowany do obozu w Sachsenhausen a następnie 17 listopada 1944 r. przybył jako więzień nr 127 423 do obozu Kaufering w Bawarii, gdzie zmarł. Źródła niemieckie podają dwie, nieodległe od siebie w czasie daty śmierci: 31 grudnia 1944 r. oraz 15 stycznia 1945 r. Wojnę przeżyły dzieci Oskara Erwin (oswobodzony w obozie w Jaworznie) i Ilza (Bergen-Belsen).

Paul Kornfeld (11 grudnia 1889—25 kwietnia 1942), urodił się 11 grudnia 1889 roku w Czechosłowacji. Był piszącym po niemiecku pisarzem i dramaturgiem żydowskiego pochodzenia. Był autorem ekspresjonistycznych dramatów oraz prac naukowych z dziedziny teatrologii. Zmarł 25 kwietnia 1942 roku w getcie Litzmannstadt. Został pochowany na łódzkim cmentarzy żydowskim.

Peter Wertheimer urodził się 11 II 1890 r. w Pardubicach, był synem Ignatza i Berthy. Deportowany do łódzkiego getta, zamieszkał wraz z żoną Ireną (ur. 9 II 1898), doktorem filozofii, i córkami Chaną (ur. 2 VI 1925) i Judit (ur. 16 II 1927) przy ul. Franciszkańskiej 13, a następnie przy ul. Gnieźnieńskiej 5. Wszedł w skład zespołu Archiwum, który tworzył Kronikę getta łódzkiego. Wywieziony do Auschwitz-Birkenau (Oświęcim-Brzezinka) w sierpniu 1944 r., został tam zamordowany.

Źródła: Kempa A., Szukalak M., Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich i z Łodzią związanych, tom 4, A–Z, Łódź 2004;

Robert Guttmann był czeskim malarzem i pisarzem. Urodził się 20 lub 22 IV 1880 r. w miejscowości Sušice (Czechy). Głośny swego czasu ze swoich pieszych wędrówek na kongresy syjonistyczne, podczas których przemierzył kraj ze wschodu na zachód. Wcześnie zaangażował się w działalność syjonistyczną, był członkiem Makkabi i Bar Kochby. Podczas swego pobytu w Pradze bardziej był popularny dzięki swej osobowości niż twórczości artystycznej. Całymi dniami przesiadywał w kawiarniach i restauracjach, przede wszystkim tam, gdzie schodzili się dziennikarze z praskich gazet „Prager Tageblatt”, „Bohemia” i „Prager Presse”, którzy chętnie przejmowali i wykorzystywali w redakcjach jego karykatury i reprodukcje obrazów. Nie posiadał własnego mieszkania ani pracowni, w końcu gościła go gmina żydowska w domu małżonków Lämmlových. Pierwszym praskim transportem został deportowany do łódzkiego getta. Jego jedynym bagażem były płótna, których nie odstąpił ani na chwilę. Po przybyciu do Łodzi popadł w apatię, nie mówił i spoglądał w pustkę. Zginął 14 III 1942 r., zastrzelony przez niemieckiego strażnika, gdy zbytnio zbliżył się do ogrodzenia stanowiącego granicę getta.

Źródło: Kempa A., Szukalak M., Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich i z Łodzią związanych, tom 4, A–Z, Łódź 2004;

Rudolf Bandler był śpiewakiem operowym. Urodził się 5 III 1878 r. Występował na scenach wiedeńskich. Po zajęciu Austrii przez Niemców udał się wraz z rodziną do Pragi, skąd został przewieziony trzecim praskim transportem do łódzkiego getta. Tu został zameldowany 3 III 1942 r. przy ul. Franciszkańskiej 109 wraz z Elisabeth Lilly Bandler (ur. 20 I 1901), pianistką, i Susann Bandler (ur. 5 V 1924), technikiem dentystycznym. Wiadomo z Kroniki getta łódzkiego, że występował w Domu Kultury. Dalsze jego losy nie są znane.

(Źródło : Kempa A., Szukalak M., Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich i z Łodzią związanych, tom 4, A-Z, Łódź 2004)