Page 37 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. "Bałucki słownik 2"
P. 37
G
GRANICA BAŁUT
Z ŁODZIĄ
Przebieg granicy Łodzi i Bałut z punktu widzenia dzisiejszej siatki
ulic i podziałów posesji wydaje się nielogiczny. Przyczyną jest dawna
metryka tej granicy, sięgająca średniowiecza, zapewne jeszcze zanim
wieś Łodzia została podarowana biskupom włocławskim. Granica ta
biegnie śladem jednej z ówczesnych dróg, jakie łączyły Mazowsze
z Wielkopolską. W okolicach obecnej Łodzi droga ta biegła z Rawy,
ale nie tej dzisiejszej, ale Starej Rawy (15 km na północ), przez Jeżów,
Mileszki, Niesięcin do Lutomierska. W pobliżu Bałut pozostałościami tej
drogi jest obecna ul. Chłodna oraz ciąg ul. Wrześnieńska – Powstańców
Wielkopolskich. Pomiędzy tymi miejscami granicę rozpoznać można
jedynie śledząc podziały posesji miejskich, więc dla zwykłego
mieszkańca Łodzi jest to bardzo trudne. Granica przebiega m.in. tuż na
południe od skrzyżowania ul. Franciszkańskiej i Wojska Polskiego – całe
skrzyżowanie leży już po stronie bałuckiej. Podobnie rzecz ma się ze
zbiegiem ul. Wojska Polskiego i Młynarskiej. Samo skrzyżowanie leży po
stronie bałuckiej, lecz domy przy ul. Wojska Polskiego 17 i 19 leżą już na
terenach łódzkiego Starego Miasta. Staromiejskie są również posesje
przy ul. Wojska Polskiego 20, 18 i kolejne numery, biegnące w dół. Ulice
Młynarska i Berlińskiego leżą w całości na Bałutach. Kolejnym punktem
orientacyjnym jest skrzyżowanie ul. Berlińskiego i Łagiewnickiej –
tu linia podziału Łodzi i Bałut przecina skrzyżowanie, biegnąc niemal
dokładnie przez jego środek, z południowego wschodu na północny
zachód. Granica przecina ul. Zgierską w ten sposób, że kamienice
pod numerami 17 i 42 są bałuckie, zaś posesje o numerach 15 (pawilon
handlowy) i 40 (kamienica) są częścią Starego Miasta. Widocznym dzisiaj
śladem przebiegu owej granicy jest nieduża wnęka w ścianie domu przy
ul. Zgierskiej 17. We wnęce umieszczono rzeźbę krzyża, upamiętniając
stojący tu wcześniej krzyż przydrożny, którym zgodnie z przyjętą
w Polsce tradycją oznaczano granice własności.
