Page 6 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Klub Kuriera.
P. 6

6                                         JAN KARSKI BIOGRAFIA











                        Zreferowanie procesu budowy Polskiego Państwa Podziemnego wydało mu się naj-
                        ważniejszą misją życia. Podczas noclegu we wsi nieopodal Koszyc został zdradzony
                        i aresztowany. Przesłuchania i tortury gestapo trwały 2-3 dni. Zbliżając się do kresu
                        wytrzymałości, podjął próbę samobójczą, podcinając sobie żyły. Odratowany w szpitalu
                        w Nowym Sączu, został z niego odbity po brawurowej akcji żołnierzy ZWZ. Po ucieczce
                        Jan Karski ponownie zaangażował się w konspirację. Po 7 miesiącach w ukryciu przeniósł
                        się do Krakowa, gdzie sporządzał raporty z odsłuchu zagranicznych stacji radiowych.
           19 4 1
         \ 1 9 4 2      W październiku 1941 r. przeniesiono go do Biura Informacji i Propagandy AK. W 1942 r.
                        Cyryl Ratajski (Delegat Rządu Emigracyjnego na Kraj) wezwał Karskiego, aby zlecić mu
                        kolejną misję, tym razem czekała go droga do Londynu. Podczas przygotowań Kozielews-
                        ki dwukrotnie odwiedzał warszawskie getto. Stał się bezpośrednim obserwatorem
                        Zagłady. Spotkał się również z przedstawicielami żydowskich partii politycznych Leonem
                        Feinerem i Menachemem Kirszenbaumem, którzy przekazali mu przesłanie do aliantów
                        i całego świata, w sprawie ratowania Żydów przed Zagładą. Aby lepiej zrozumieć sytuację
                        Żydów, dwukrotnie przeszedł z żydowskim przewodnikami do getta warszawskiego
                        i przekradł się do obozu tranzytowego w Izbicy Lubelskiej. Emisariusz wyruszył w swoją
                        najważniejszą misję między 12 a 19 września 1942 r., a już 15 listopada był w bazie Królewskich
                        Sił Powietrznych pod Londynem. Mimo sukcesu misji, oczekiwana mobilizacja aliantów
                        wobec sprawy żydowskiej nie nastąpiła.  Jan Karski miał szansę poinformowania os-
                        obiście najważniejszych ludzi o tragedii, która rozgrywała się na ziemiach polskich.
                        Należeli do nich, poza członkami Rządu RP na emigracji, między innymi: minister spraw
                        zagranicznych Wielkiej Brytanii Anthony Eden i szef brytyjskiego Kierownictwa Operacji
                        Specjalnych lord Selborne. Swoją misję Jan Karski kontynuował w Stanach Zjednoczonych,
                        jednak po raz kolejny spotkał się z reakcją odmienną od swoich oczekiwań.  28 lipca
                        1943 r. odbył rozmowę z prezydentem USA Franklinem D. Rooseveltem. Odzew strony
          19 4 4        amerykańskiej na raport Karskiego był znikomy. W styczniu 1944 r. podjęto decyzję
                        o ponownym wysłaniu emisariusza z Anglii do USA, gdzie w  listopadzie 1944 r. została
                        wydana jego książka Tajne Państwo. Stała się ona natychmiast bestsellerem na rynku
                        amerykańskim. Karski był zapraszany na wykłady przez wpływowe gremia i uczelnie
                        w Stanach Zjednoczonych. Starał się zainteresować świat sprawą polską. Po zakończeniu
                        wojny powrót do kraju, który znalazł się w strefie wpływów radzieckich, wiązał się dla
                        Jana Karskiego z ogromnym ryzykiem komunistycznego więzienia, tortur i śmierci.
                        Swoją przyszłość związał ze Stanami Zjednoczonymi i działalnością naukową.  Wtedy
          19 5 2        to przyjął na stałe wojenny pseudonim Jan Karski za swoje nazwisko. W 1952 r. obronił
                        doktorat na Georgetown University i został na tej uczelni niemal do końca swojego
                        życia, wielokrotnie nazywając ją swoim domem.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11