Page 7 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. "Bałucki słownik"

„Bałucki Słownik” powstawał w oparciu o rozmowy z ludź-
mi spotkanymi podczas spacerów po Bałutach. Zbudowany jest w du-
żej mierze na bazie powierzonych nam wspomnień i emocji. Stworzone
definicje odnoszą się zatem nie tylko do słownictwa mieszkańców dziel-
nicy, ale także do ważnych dla bałuciarzy ludzi czy miejsc i związanych
z nimi historii. Rozmowy o Bałutach przywołały także liczne wspo-
mnienia, np. zasłyszanych piosenek, zabaw z bałuckich podwórek
i zapamiętanych smaków potraw.

Do tworzenia słownika mógł się zgłosić każdy. Od maja do sierpnia
spotykaliśmy się czterokrotnie z grupą uczestników projektu chętnych do
współtworzenia słownika. Nasze weekendowe spotkania rozpoczynały się
od wykładów wprowadzających w historię Bałut, a także w medialny i spo-
łeczny wymiar dziejów dzielnicy. Poza tym uczestnicy warsztatów zostali
wprowadzeni w cel projektu i metody pracy etnologa, dowiadywali się, gdzie
i czego mają szukać, na co zwracać uwagę, z kim i jak rozmawiać. Następnie
ruszaliśmy na spacer po wybranym na dany miesiąc terenie, spotykaliśmy
się z ludźmi — na ulicy, na rynku, w parku — i zapisywaliśmy to, co o Bałutach
chcieli nam powiedzieć, a zatem to, co z ich punktu widzenia było ważne
i kojarzyło się z dzielnicą. Na koniec uczestnicy projektu wspólnie z eksper-
tami dzielili się efektami przeprowadzonych badań i porządkowali zebrany
materiał.
Obszar, który wybraliśmy do zbierania materiału na rzecz słownika,
to najstarsza część Bałut — Bałuty Stare, Bałuty Nowe, Bałuty Kolonia i frag-
ment Starego Miasta. Poruszaliśmy się na terenie pomiędzy ulicami Wojska
Polskiego, Lutomierską, Wrześnieńską, Limanowskiego, Zgierską, Dolną, Ła-
giewnicką, Okopową i Sporną.
Zdajemy sobie sprawę, że wiele wyrazów używanych przez miesz-
kańców Bałut jest znanych i używanych także w innych miejscach, lub od-
wrotnie — pewne zwroty z innych regionów przenikały do gwary mieszkań-
ców Łodzi i Bałut. Język żyje wraz z ludźmi, którzy się nim posługują, i nie da
się go zamknąć w sztywnych granicach tej czy innej dzielnicy. Naszym celem
nie było wyodrębnienie typowo bałuckiej gwary. Interesowała nas przede