Nawet śmierć się boi Auschwitz. Prelekcja dr Moniki Weychert

Zapraszamy 30 listopada o 17: 00 do Muzeum Miasta Łodzi na prelekcję dr Moniki Weychert pt. "Nawet śmierć boi się Auschwitz. Upamiętnienia i zagładowa sztuka tworzona przez osoby o romskich korzeniach".
Wydarzenie towarzyszy pierwszej indywidualnej wystawie w Polsce romskiej artystki i pisarki Ceiji Stojki „Ceija Stojka (1933-2013): „Nie mogę zapomnieć”".

Jako jedni z pierwszych romskich artystów rodzeństwo Stojków poprzez swoją twórczość dało świadectwo Zagładzie Romów. Karl Stojka był autorem ponad tysiąca prac plastycznych, które sporządzał, nie chcąc zapomnieć niczego, co widział w obozach koncentracyjnych. Autobiografia siostry Karla, Ceji Stojki została opublikowana po raz pierwszy w 1988 pod tytułem Wir leben im Verborgenen. Erinnerungen einer Rom-Zigeunerin [Żyjemy w odosobnieniu. Wspomnienia Romki-Cyganki]. Była to jedna z pierwszych książek opisujących Zagładę Romów, napisana z perspektywy świadka tamtych wydarzeń i uświadamiająca europejskiej opinii publicznej, czego doświadczali Romowie w czasie nazistowskich prześladowań. W 1989 roku, w wieku 56 lat Stojka zaczęła malować, aby przypomnieć sobie i upamiętnić swoje doświadczanie Zagłady. Obecnie prace Stojki są prezentowane w wielu znaczących miejscach np. w 2018 roku w paryskim La Maison Rouge.
W drugiej połowie XX w. sztuka Romów spełniała rolę narzędzia służącego uwidzialnianiu Zagłady Romów w okresie ich etnicznej i politycznej mobilizacji, tj. od lat 70. XX wieku, ale jej skuteczność w uwidzialnianiu owego historycznego faktu spadła w początkach XXI wieku, po tym, kiedy sztuka romska została włączona w pole sztuki zinstytucjonalizowanej przez narody większościowe. Prelegentka przybliża tematy podejmowane przez artystów romskich tworzących prace o Zagładzie Romów i wynikające z jej specyfiki: uwidzialnienie miejsc pamięci, uwidzialnienie wizerunków ofiar, uwidzialnienie rasowych motywów nazistowskiej zbrodni na Romach.
 
Wstęp na wydarzenie jest płatny:
7 zł – normalny
5 zł – ulgowy.
 
BIO
Monika Weychert – doktora, kulturoznawczyni, adiunktka i koordynatorka kierunku Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu SWPS w Warszawie. Jednocześnie kierowniczka działu edukacji Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki. Od 2016 roku współpracuje także z Instytutem Badań Przestrzeni Publicznej warszawskiej ASP. Autorka artykułów naukowych i krytycznych; członkini AICA. W Toruniu prowadziła m.in. niezależną galerię dla… (2000-2008), była związana z TVP Kultura, warszawską Galerią Foksal i Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni (oddział MNW). Kuratorka kilkudziesięciu wystaw. Tematyką sztuki współczesnej osób o romskich korzeniach zajmuje się od 25 lat.
 
O wystawie "Nie mogę zapomnieć" Ceiji Stojki:
WWW // https://www.centrumdialogu.com/ceija-stojka-1933-2013-nie...
FACEBOOK // https://fb.me/e/7e82xwjKA

Zenia Marcinkowska-Larsson. Rzeźby. Słowa. Pamięć / Wydarzenia finisażowe

Wraz z Miejską Galerą Sztuki w Łodzi zapraszamy do uczesnictwa w wydarzeniach finisażowych do wystawy Zeni Marcinkowskiej-Larsson – RZEŹBY. SŁOWA PAMIĘĆ w Galerii Bałuckiej (Stary Rynek 2).

WYDARZENIA ODBĘDĄ SIĘ WG HARMONOGRAMU:

ŚR. 23.10 | godz. 16.00 | oprowadzanie po wystawie w języku angielskim (Joanna Podolska)

PT. 25.10 | godz. 12.00 | oprowadzanie po wystawie dla Seniorów (Joanna Podolska)
| od 13.00 do 16.00 | performans Rzeźbiłam w pośpiechu, jak w gorączce (Izabela Maciejewska)
| godz. 16.00 | oprowadzanie po wystawie (Małgorzata Dzięgielewska)

SB. 26.10 | od 13.00 do 16.00 | performans Rzeźbiłam w pośpiechu, jak w gorączce (Izabela Maciejewska)
| godz. 15.00 | czytanie fragmentów książki Cienie przy drewnianym moście (Joanna Podolska)

ND. 27.10 | od 13.00 do 16.00 | performans Rzeźbiłam w pośpiechu, jak w gorączce (Izabela Maciejewska)
| godz. 16.00 | spotkanie na platformie Zoom z kuratorką wystawy, Urszulą Ulą Chowaniec połączone z happeningiem finisażowym (Urszula Ulla Chowaniec i Izabela Maciejewska).

| RZEŹBIŁAM W POŚPIECHU JAK W GORĄCZCE | (Izabela Maciejewska, 2024) to performans inspirowany życiem i twórczością Zeni Marcinkowskiej Larsson. Powstał pod wpływem lektury listów artystki do Chavy Rosenfarb, a punktem wyjścia była rzeźba Marcinkowskiej Larsson. Jest to permanentny performans, który podkreśla niekonwencjonalne podejście do sztuki, gdzie proces twórczy, a nie końcowy efekt, jest najważniejszy. Performans rejestrowano przez wiele dni w zmieniających się, naturalnych warunkach, w których kluczową rolę odgrywa światło, wiatr, obecność zwierząt oraz przypadek. Działanie to, ukazujące artystkę pracującą w glinie, staje się metaforą zmienności losu i natury. W poszczególnych odsłonach artystka stara się stworzyć iluzję działania w czasie rzeczywistym. Obraz i sposób ekspozycji będą się zmieniać w trakcie trwania wystawy. Zapraszamy na kolejne, zaskakujące odsłony. Finał performansu połączony z happeningiem nastąpi podczas finisażu wystawy.

| IZABELA MACIEJEWSKA | urodzona w Łodzi artystka sztuk wizualnych zaangażowana społecznie. Rzeźbiarka, fotografka, performerka, malarka. Tworzy instalacje i video-art. Absolwentka łódzkich uczelni artystycznych: Akademii Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi oraz Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera (PWSFTviT) w Łodzi. Laureatka i finalistka prestiżowych międzynarodowych konkursów m.in. Passion For Freedom w Londynie, Arte Laguna Prize w Wenecji oraz Celeste Prize w Londynie. Od ponad 30 lat zajmuje się herstorią i przywracaniem pamięci o kobietach-artystkach. Uczestniczyła w ponad 160. wystawach indywidualnych i zbiorowych w Polsce i za granicą.
Jej prace pokazywane były m.in. w Arsenale Weneckim we Włoszech, OXO Tower Wharf w Londynie, na Targach Sztuki Współczesnej ST’ART w Strasburgu we Francji. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2020).
 
| URSZULA ULLA CHOWANIEC | kuratorka wystawy i autorka tekstu, literaturoznawczyni specjalizująca się w historii kobiet. Mieszka w Sztokholmie, jest wykładowczynią na Uniwersytecie w Lund, pełni też funkcję profesory na Krakowskiej Akademii
im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego.Autorka książek, m.in. W poszukiwaniu Kobiety: O wczesnych powieściach
Ireny Krzywickiej (2007), Melancholic Migrating Bodies in Contemporary Polish Women’s Writing (2015), tworzy podcasty,
organizuje wydarzenia naukowe i artystyczne, m.in. jako kuratorka wystawy One Hundred Years, so What?
– poświęconej stuleciu emancypacji kobiet w Polsce (Birmingham, 2018), konsultantka merytoryczna wystawy
o Ironii (Toruń 2024), współorganizatorka festiwali, w tym Queer the Other Europe UCL (Londyn).
 
| MAŁGORZATA DZIĘGIELEWSKA | koordynatorka wystawy w Galerii Bałuckiej, kuratorka wystaw Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi oraz historyczka sztuki.

O WYSTAWIE:
Kuratorka: Urszula Ulla Chowaniec
Współpraca artystyczna i performans: Izabela Maciejewska
Koordynacja projektu: Agnieszka Wilczek (Centrum Dialogu) i Małgorzata Dzięgielewska (MGSŁ)

GODZINY OTWARCIA WYSTAWY:
poniedziałek (nieczynne)
wtorek-piątek (12.00-18.00)
sobota-niedziela (12.00-17.00)

Zenia Larsson, Żydówka urodzona jako Szajna Marcinkowska w 1922 roku w Łodzi, była rzeźbiarką, której twórczość odzwierciedlała jej wojenne doświadczenia. W getcie zaczęła tworzyć pierwsze rzeźby z gliny, które były wstępem do jej przyszłej kariery jako artystki. Po wojnie, dzięki niebywałej determinacji, Larsson kontynuowała edukację artystyczną w Akademii Sztuk Pięknych w Sztokholmie. Od lat 60. Zenia Larsson poświęciła się przede wszystkim pisaniu powieści, opowiadań i esejów, w których opisywała wojnę, historię swojej rodziny, a także analizowała współczesne losy Żydów z Europy. Choć należała do najbardziej znanych przedstawicielek literatury Holocaustu w Szwecji, od jej śmierci w 2007 roku pamięć o Zeni jako artystce i pisarce szybko się zatarła.
Niniejsza wystawa jest owocem wnikliwych poszukiwań, badań i pracy kuratorki wystawy – akademiczki Urszuli Ulli Chowaniec oraz zaangażowania Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi w podtrzymanie pamięci o żyjących w dawnej Łodzi mieszkańcach pochodzenia żydowskiego. Wystawa jest pierwszą ekspozycją odnalezionych, odrestaurowanych i zrekonstruowanych dzieł Zeni Larsson na świecie, a zarazem pionierską prezentacją rzeźb tej artystki w Polsce. Eksplorując twórczość Zeni Larsson odkrywamy zupełnie dotąd nieznaną w Polsce, a w Szwecji niestety zapomnianą herstorię. Poznajemy utalentowaną, inspirującą kobietę rzeźbiarkę, pisarkę, której twórczość, mimo przeżytej wojennej traumy, ogromnej życiowej destrukcji i cierpienia, niesie nadzieję, którą można odkryć w jej rzeźbach w gipsie, kamieniu i glinie – ulubionych tworzywach artystki. Izabela Maciejewska, artystyczna konsultantka wystawy, zauważa: „Glina jest tutaj materiałem znaczącym, bo utrwala się przez ogień. W dziełach Zeni można dostrzec połączenie tradycyjnych technik z nowoczesnym konceptualnym podejściem, które odzwierciedlało naturę i jej dynamicznej przemiany”.

(...) Wystawa nie powstałaby bez pomocy Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi i Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi, merytorycznego wsparcia dyrektorki Joanny Podolskiej i konsultacji artystycznej Izabeli Maciejewskiej. A także koordynacji projektu Agnieszki Wilczek (CD) i Małgorzaty Dzięgielewskiej (MGSŁ).
Jednak szczególne podziękowania kieruję do właścicieli rzeźb, których także zbiory fotografii umożliwiły powstanie tej wystawy: Evie Grossman, córce, ocalonych z Holocaustu, Tadeusza Frydmana z Łodzi i Miny Frydman, born Don z Wilna, przyjaciół Zeni Larsson; Netcie Frister-Aaron, córce Brunona Fristera (Bronisława Frysztera z Radomia) oraz Gity Frister z Wilna; Tommiemu Ringartowi, synowi Hanny i Kuby Ringartów, także więźniów Litzmannstadt-Ghetto oraz szwedzkich przyjaciół Zeni Larsson. Podziękowania należą się także Yael Fried, kuratorce oraz Gminie Żydowskiej w Sztokholmie (Judiska Församlingen i Stockholm), a szczególnie Hannie Halpern.
Urszula Ulla Chowaniec, Sztokholm, czerwiec 2024

Identyfikacja wizualna: Ida Stańczyk
 

Nieistniejąca historia. O kobietach uznanych za „asocjalne” w KL Auschwitz / prelekcja: dr Joanna Ostrowska

Zapraszamy w sobotę, 9 listopada, o godz. 17:00 do Muzeum Miasta Łodzi przy ul. Ogrodowej 15 na prelekcję doktory Joanny Ostrowskiej o zapomnianych ofiarach nazizmu pt. „Nieistniejąca historia. O kobietach uznanych za „asocjalne” w KL Auschwitz”. Wydarzenie towarzyszy pierwszej indywidualnej wystawie w Polsce romskiej artystki i pisarki Ceiji Stojki „Ceija Stojka (1933-2013): „Nie mogę zapomnieć”".

BIO

Joanna Ostrowska – doktora nauk humanistycznych w zakresie historii, studiowała również w Instytucie Sztuk Audiowizualnych UJ, Katedrze Judaistyki UJ, Gender Studies UW, Zakładzie Hebraistyki UW i PWSFTviT w Łodzi. Wykładowczyni akademicka, krytyczka filmowa, dramaturżka. Zajmuje się tematyką związaną z przemocą seksualną w czasie II wojny światowej i zapomnianymi ofiarami nazizmu. Autorka głośnej książki „Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej” (2018), za którą otrzymała nagrodę Mauthausen-Memorial-Forschungspreis oraz “Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej” (2021) nagrodzoną Nike Czytelników i Czytelniczek.

www.joannaostrowska.com


Fot. zdjęcia wykorzystanego w grafice: Andrzej Lasocki

Link do informacji o wystawie: https://www.centrumdialogu.com/ceija-stojka-1933-2013-nie-moge-zapomniec-wystawa

 

Ceija Stojka (1933-2013): „Nie mogę zapomnieć” / wystawa

Pierwsza indywidualna wystawa romskiej malarki i pisarki Ceiji Stojki w Muzeum Miasta Łodzi otwarta w dniach od 5 października do 1 grudnia 2024, otwarta w ramach Festiwalu Łódź Wielu Kultur 2024.

„Jeśli świat się teraz nie zmieni – jeśli świat nie otworzy swoich drzwi i okien – jeśli nie zbuduje pokoju prawdziwego pokoju – aby moje prawnuki miały szansę żyć na tym świecie, to nie będę w stanie wyjaśnić, dlaczego przeżyłam Auschwitz, Bergen-Belsen i Ravensbrück”. (Ceija Stojka)
 
Chociaż malarstwo Stojki zrodziło się bezpośrednio z jej dramatycznego doświadczenia Holokaustu, zaczęła tworzyć dopiero kilkadziesiąt lat po zakończeniu II wojny światowej. Nie była profesjonalnie wyszkoloną malarką. Jednak niezależnie od tego, jej malarstwo jest niezwykle silną i spójną wypowiedzią artystyczną. Jej twórczość jest jednym z najbardziej przejmujących świadectw Holokaustu, a jednocześnie świadectwem bardzo dojrzałym w swojej formie.
Stojka budowała kompozycję swoich obrazów na przejmujących, zazwyczaj bardzo dynamicznych kadrach. Miała niezwykłą zdolność do oddawania detalu, co było szczególnie widoczne w jej przedstawieniach przedwojennego, nostalgicznego życia, które prowadziła jako dziecko. Ale także do tworzenia symbolicznych i syntetycznych kompozycji, co było szczególnie widoczne, gdy przedstawiała bezpośrednie obrazy śmierci. Wiele jej prac przybiera formę retrospektywnych dokumentów, choć wiele z nich to próby zobrazowania sytuacji, których Stojka nie była naocznym świadkiem. W jej malarstwie pojawiają się powtarzające się motywy, które sprawiają, że odczytujemy jej obrazy jako symboliczne. Wszystkie dzieła świadczą o tym, jak wrażliwą była kolorystką – w końcu kolory miały również swoje bardzo ważne znaczenie dla jej twórczości. Niektóre z jej prac to wręcz abstrakcyjne kompozycje.
 
Ceija Stojka (1933-2013) – romska artystka i pisarka. Urodziła się w Styrii w Austrii, gdzie spędziła pierwsze lata życia. Po aneksji Austrii przez nazistowskie Niemcy w 1938 r. jej rodzina została wysłana do obozów koncentracyjnych. Stojka miała zaledwie dziesięć lat, gdy trafiła do Auschwitz. Przeżyła trzy obozy koncentracyjne: Auschwitz-Birkenau, Ravensbrück i Bergen-Belsen. Z całej jej rodziny, liczącej około dwustu osób, wojnę przeżyło tylko sześcioro: ona, jej matka i czworo rodzeństwa.
 
Dopiero w latach 80., czyli po ponad czterdziestu latach, w końcu przerwała milczenie i jako jedna z pierwszych romskich kobiet opowiedziała o swoich wspomnieniach i doświadczeniach z Holokaustu. Swoje dzieciństwo opisała w kilku książkach oraz na ponad 1.500 obrazach i rysunkach. Stojka była artystką-samoukiem, która stopniowo rozwijała swój własny styl, zawierający jasne kolory i silną ekspresyjność. Malowała nie tylko pędzlem, ale także rękami, a wszystkie prace wykonywała w domu, w kuchni lub w salonie.
Łódzka wystawa, która jest pierwszą prezentacją artystki w Polsce, śledzi życie Stojki, okres szczęśliwego dzieciństwa, deportację, pobyt w obozach koncentracyjnych i wyzwolenie. Wystawie będą towarzyszyły oprowadzania kuratorskie, prelekcje i warsztaty.
 
Zespół
Współorganizator wystawy: Muzeum Miasta Łodzi
Kurator wystawy: Noëlig Le Roux
Tekst do folderu: Marie Cantos and Noëlig Le Roux
Inicjator projektu: Jarosław Suchan
Współpraca merytoryczna: Joanna Podolska-Płocka
Projekt graficzny wystawy i folderu: Fajne Chłopaki
Rysunek projektu wystawy: Dziewczyny od Wystaw (Joanna Góra-Raurowicz, Katarzyna Similak).
Produkcja: Aleksandra Shaya
Korekta i redakcja tekstu folderu i wystawy: Marta Grochowska oraz James Waygood
Koordynacja wypożyczeń: Natalia Scegielniak-Glica
Koordynacja dostępności: Paulina Długosz
Koordynacja wystawy: Ewelina Skorupa
Współpraca: Anna Karbowiak, Bartosz Krzemień, Magdalena Makówka, Wojciech Owczarek, Paweł Zaremba
Montaż wystawy: Sebastian Glica i zespół: Jarosław Barański, Wiktor Dzwoniarek, Piotr Nowicki, Marcin Sadłowski, Paweł Sobolewski
Organizator wystawy: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi
Partnerzy wystawy: Fundacja w Stronę Dialogu, Austriackie Forum Kultury, The International Fund Ceija Stojka, he Lanicolacheur Company/Xavier Marchand, The Antoine de Galbert Foundation, Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi
 
Program towarzyszący:
 
9.11.2024, godz. 17.00 Wykład „Nieistniejąca historia. O kobietach uznanych za asocjalne w KL Auschwitz” – dr Joanna Ostrowska / Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15 / BILETY: 5 zł i 7 zł
 
W polskim dyskursie dotyczącym historii II wojny światowej więźniarki oznaczane “czarnym trójkątem” dosłownie nie istnieją. Zarówno w sensie symbolicznym (brak upamiętniania – uznania-recognition jako grupy ofiar), jak i jako temat badawczy. Wynika to, z jednej strony z wieloletniego braku zainteresowania osób badających historię tą tematyką i Miejsc Pamięci badaniami naukowymi dotyczącymi „forgotten victims of the Holocaust”, z drugiej – stanowi dowód na podtrzymywanie określonych wzorców społecznych opartych na ekskluzji pewnych grup uznanych za „kryminalne, podejrzane, niewartościowe” także w pamięci zbiorowej.
Joanna Ostrowska – doktorka nauk humanistycznych w zakresie historii, studiowałarównież w Instytucie Sztuk Audiowizualnych UJ, Katedrze Judaistyki UJ, Gender StudiesUW, Zakładzie Hebraistyki UW i PWSFTviT w Łodzi. Wykładowczyni akademicka, krytyczkafilmowa, dramaturżka. Zajmuje się tematyką związaną z przemocą seksualną w czasie IIwojny światowej i zapomnianymi ofiarami nazizmu. Autorka głośnej książki „Przemilczane.Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej” (2018), za którą otrzymałanagrodę Mauthausen-Memorial-Forschungspreis oraz “Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej” (2021) nagrodzoną Nike Czytelników i Czytelniczek. www.joannaostrowska.com
 
30.11.2024, godz. 17.00 „Nawet śmierć boi się Auschwitz” – wykład Moniki Weychert / Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15 / BILETY: 5 zł i 7 zł
 
Prelekcja Moniki Weychert dotycząca sztuki osób romskich upamiętniającej ich doświadczenia związane z Zagładą.
Monika Weychert – doktora, kulturoznawczyni, adiunktka i koordynatorka kierunku Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu SWPS w Warszawie. Jednocześnie kierowniczka działu edukacji Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki. Od 2016 roku współpracuje także z Instytutem Badań Przestrzeni Publicznej warszawskiej ASP. Autorka artykułów naukowych i krytycznych; członkini AICA. W Toruniu prowadziła m.in. niezależną galerię dla… (2000-2008), była związana z TVP Kultura, warszawską Galerią Foksal i Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni (oddział MNW). Kuratorka kilkudziesięciu wystaw. Tematyką sztuki współczesnej osób o romskich korzeniach zajmuje się od 25 lat.
 
Dostępność
Budynek Muzeum Miasta Łodzi jest dostępny dla osób z niepełnosprawnością ruchową.
Więcej informacji: https://muzeum-lodz.pl/wizyta/dostepnosc/

ISLAM WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE // Syria po 2023 roku

23 października (w środę) o 18:00 zapraszamy na wykład Jacka Małeckiego pt. "Syria po 2023 roku – nowe oblicza wieloletniego konfliktu". Spotkanie jest częścią cyklu "Islam we współczesnym świecie", realizowanego we współpracy z Katedrą Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego.

Trwający od 2011 roku konflikt w Syrii rozpoczął się od masowych demonstracji przeciwko prezydentowi Baszszarowi al-Asadowi, na fali tzw. „Arabskiej Wiosny", która przyczyniła się do obalenia przywódców innych państw arabskich – Tunezji, Egiptu, Jemenu oraz Libii. W Syrii proces ten ewoluował z fazy protestów do wielostronnego konfliktu wewnętrznego, w który zaangażowały się inne państwa regionu (Arabia Saudyjska, Iran, Katar, Turcja) oraz mocarstwa światowe (Stany Zjednoczone, Rosja). Sytuacja na frontach wielokrotnie ulegała przemianom, natomiast w 2020 roku główne działania zbrojne ustały. Nie podpisano jednak żadnych układów czy traktatów kończących konflikt, zatem uległ on jedynie zamrożeniu. Po trzech latach względnego spokoju, tj. w 2023 roku, na kilku frontach pojawiło się zagrożenie eskalacją i ponownym wybuchem walk. W tym samym czasie ujawniły się również nowe antagonizmy, na obszarach uchodzących po 2011 roku za stabilne. Celem wystąpienia będzie przybliżenie sytuacji w Syrii po 2023 roku, pod kątem nasilających się napięć i możliwości ponownego wznowienia walk oraz omówienie kwestii nowych obszarów zapalnych.

Wstęp na wydarzenie jest wolny.
_________

Mgr Jacek Małecki / absolwent studiów politologicznych na Uniwersytecie Gdańskim, doktorant na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. W swojej rozprawie doktorskiej podejmuje tematykę wpływu konfliktu syryjskiego na sytuację w regionie Bliskiego Wschodu. Autor dwóch artykułów naukowych. Do jego zainteresowań badawczych należą konflikty oraz rywalizacja mocarstw w regionie Bliskiego Wschodu, a także historia współczesna i polityka zagraniczna państw tego regionu.

DZIEŃ MARKA EDELMANA

2 października 2024 przypada piętnasta rocznica śmierci Marka Edelmana, patrona Centrum Dialogu, legendarnego dowódcy powstania w getcie warszawskim, uczestnika Powstania Warszawskiego, a po wojnie lekarza kardiologa – prekursora operacji serca ratujących życie, który wciąż pozostaje w pamięci pacjentów, przyjaciół i bardzo wielu Polaków.

Od 1945 roku przez niemal całe życie Edelman mieszkał w Łodzi. W 2000 roku został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Łodzi, był laureatem najwyższych odznaczeń państwowych, w tym Orderu Orła Białego, Orderu Komandora Legii Honorowej oraz doktoratów honoris causa wielu uczelni.

Marek Edelman jest wspaniałym przykładem człowieka, który swoje życie poświęcał ratowaniu ludzkiego życia i ludzkiej godności, zarówno w czasie wojny, jak i w czasie pokoju, dając prawdziwą lekcję obywatelskiej odpowiedzialności. Był świadkiem stulecia, które doświadczyło kilku totalitaryzmów, ale swoją postawą udowadniał, że trzeba zachowywać się godnie i przyzwoicie, zgodnie z przesłaniem, które wielokrotnie powtarzał: „Jak się przyglądasz złu i odwracasz głowę albo nie pomagasz, kiedy możesz pomóc, to stajesz się współodpowiedzialny. Bo twoje odwrócenie głowy pomaga tym, którzy dopuszczają się zła.” Zwłaszcza dziś, gdy wokół nas jest tak wiele niechęci, agresji i wrogości, warto potraktować słowa Edelmana jako ważne przesłanie dla nas wszystkich. Pierwszy krok to zauważać zło i nie odwracać głowy, gdy dzieje się komuś krzywda. Kolejny to aktywnie pomagać potrzebującym. Bo najważniejsze jest życie!

2 października o 16:00 z inicjatywy pracowników i pracowniczek Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala im. Mikołaja Pirogowa zostanie odsłonięta tablica pamiątkowa dedykowana Markowi Edelmanowi na elewacji budynku szpitala przy ul. Wólczańskiej 191/195, w którym przez ponad 40 lat pracował i w którym od 1972 r. pełnił funkcję ordynatora oddziału intensywnej terapii. Następnie o 17:00 na terenie placówki medycznej odbędzie się otwarty wyjątkowy pokaz filmu Jolanty Dylewskiej „Marek Edelman... i była miłość w getcie” oraz spotkanie z reżyserką. 
Na wydarzenie wstęp jest wolny.

Ponadto Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi zaprasza uczniów i uczennice szkół średnich 2 października na godz. 12.00 do swojej siedziby przy ul. Wojska Polskiego 83 na bezpłatną projekcję filmu Jolanty Dylewskiej „Marek Edelman... i była miłość w getcie” oraz prelekcję historyka i edukatora Michała Adamiaka poświęconą postaci patrona Centrum. Na prelekcję dla szkół obowiązują zapisy pod adresem Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Spotkanie z Nathalie Frank, twórczynią komiksów w Centrum Dialogu

Co łączy majestatyczną synagogę z dawnym basenem miejskim oraz popadającym dziś w ruinę budynkiem? Mowa o tym samym miejscu w centrum Poznania. Jego historia to świadectwo obecności, a potem nieobecności ludności żydowskiej w Polsce. Budynek ten jest bohaterem komiksu „Wo meine Mutter nicht gelernt hat zu schwimmen" autorstwa Nathalie Frank, która będzie gościnią Centrum Dialogu 26 września o godz. 18:30. 

Wstęp na wydarzenie jest wolny. Spotkanie będzie tłumaczone symultanicznie z języka polskiego na niemiecki.

Nathalie Frank urodziła się w 1984 roku we Francji, lecz od 2011 roku mieszka w Berlinie. Studiowała politologię w Paryżu i dziennikarstwo kulturalne w Berlinie. Jest autorką komiksów i reporterką kulturalną współpracującą z Arte Journal. W swojej pracy bada związek między indywidualnym losem a historią polityczną, czego przykładem jest właśnie komiks „Wo meine Mutter nicht gelernt hat zu schwimmen", który został opublikowany w 2023 roku w antologii „Gerne würdest du allen so viel sagen". Frank jest także jedną z inicjatorek projektu komiksowego „Jak się czujesz? Rysownicy przeciwko antysemityzmowi, nienawiści i rasizmowi"(wiegehtesdir-comics.de). W trakcie łódzkiego spotkania Frank opowie o tworzeniu komiksów, w szczególności komiksów dokumentalnych, oraz o kreatywnej pracy z biografią rodzinną i żydowską historią.
Spotkanie z Nathalie Frank poprowadzą dr Kalina Kupczyńska (Uniwersytet Łódzki) oraz edukatorka Michalina Majewska (@Kino po żydowsku).

Wydarzenie odbywa się w ramach konferencji Jewishness and Popular Culture in Germany and Poland, organizowanej przez Katedrę Filmu i Mediów Audiowizualnych UŁ oraz Instytut Filologii Germańskiej UŁ. Patronat honorowy objęli Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz Prezydent Miasta Łodzi Hanna Zdanowska. Konferencja jest współfinansowana przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, Stowarzyszenie Krzewienia Języków Europejskich oraz Austriackie Forum Kultury. Partnerem wydarzenia jest Centrum Dialogu im. Marka Edelmana.

Link do strony autorki:
https://nathalie-frank.com/

„Rywka – śmierć ze złotym warkoczem” / Spotkanie Klubu Książki Centrum Dialogu

Po wakacyjnej przerwie wracamy do spotkań Klubu Książki Centrum Dialogu. 15 września o godz. 16:00 Ewa Kamińska-Bużałek z Łódzkiego Szlaku Kobiet porozmawia z Michałem Wójcikiem, autorem książki „Rywka – śmierć ze złotym warkoczem” (wydawnictwo Wielka Litera).

Wstęp na spotkanie jest wolny!



Nota od wydawcy:

Fascynująca opowieść oparta na faktach – o bohaterstwie, zdradzie i walce o wolność, rzucająca nowe światło na interpretację wydarzeń minionej epoki.

Rywka Tajtelbaum, ps. Wanda, Żydówka, komunistka, zaangażowana w walkę o niepodległość Polski. Od 1942 r. członkini Polskiej Partii Robotniczej. Działała w Specgrupie Gwardii Ludowej. Uczestniczka wielu akcji bojowych i likwidacyjnych. Była żywą legendą już w czasie wojny – prawdziwa artystka śmierci, zabija jak duch, działa z precyzją i bez litości. O jej brawurze krążyły zdumiewające opowieści. Jej dwa warkocze do kolan były znakiem firmowym podziemia. W czasie PRL jej legenda odżyła, stała się jedną z czołowych komunistycznych bohaterek, potem o niej zapomniano. Autorka legendarnych słów: "Jestem Żydówką i komunistką, moje miejsce wśród najbardziej aktywnych bojowników przeciw faszyzmowi, za honor mojego narodu i ludzkości".

Wójcik rekonstruuje jej historię na podstawie dostępnych opracowań i nowych źródeł historycznych, ale odkrywa przy tym nowe karty, pokazując brutalny konflikt w łonie polskiego podziemia: "A gdy już zacząłem poznawać tę historię, okazało się, że aktywność bohaterki tej książki, to tylko czubek góry lodowej. Bo głębiej jest piekielnie pogmatwana historia warszawskiej okupacji. Jest prawda i fałsz, zmyślenie i mit a wszystko splątane i zamarznięte na kamień". Autor śledzi losy wszystkich postaci działających w Specgrupie Gwardii Ludowej, zadając pytania o infiltrację komunistycznych szeregów zarówno przez agentów Gestapo, jak i Armii Krajowej.

Na czym polegał konflikt wewnętrzny w PPR? Kto naprawdę stał za zabójstwem Marcelego Nowotki, założyciela i pierwszego sekretarza tej partii? Kto zdradził i dlaczego? Jak i dlaczego doszło do międzypartyjnej ugody i połączenia sił kontrwywiadów AK i GL? I jaka w tym wszystkim przypadła rola dziewczynie z warkoczami?

Zapierająca dech w piersiach lektura, od której nie sposób się oderwać.

Podkategorie