Romowie byli i są ważną częścią łódzkiego społeczeństwa. Są obecni nie tylko w zapisach historycznych dokumentujących dzieje Łodzi, jak np. u Arnolda Mostowicza, ale także w literaturze pięknej, m.in. u Chavy Rosenfarb i Ariego Aksztajna.

Anita Tomczak łódzka aktorka i performerka odczyta fragmenty z powieści „Drzewo życia” Chavy Rosenfarb, w których pisarka opisuje łódzkich Romów. Tę społeczność pokazał także Arie Aksztajn w powieści „Ciotka Ester”. O Romach pisał również Arnold Mostowicz w powieści „Żółta gwiazda i czerwony krzyż”. Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi wydało wszystkie wymienione powieści, które będzie można kupić na miejscu.

Czas II wojny światowej odcisnął się boleśnie w historii Łodzi. W granicach łódzkiego getta działał obóz cygański, w którym zamkniętych było około pięciu tysięcy Romów i Sinti. W ramach dnia kultury romskiej pokażemy film „Obóz cygański” w reżyserii Jarosława Sztandery, który dokumentuje te fakty.

Jak bardzo stereotypy kształtują nasze relacje? Kasia Michalak rozmawiając z Ewą, młodą Romką żebrzącą pod lubelskim kościołem, konfrontuje się z zakorzenioną w świadomości społecznej krzywdzącą opinią o Romach.

Po wysłuchaniu reportażu zapraszamy na spotkanie z Katarzyną Michalak, która opowie o tym, jak wygląda praca przy tworzeniu reportażu radiowego, jaki jest warsztat reportażysty_tki. Autorka opowie dlaczego zdecydowała się na opowieść o Ewie, bohaterce dokumentu.

Katarzyna Michalak łodzianka, z wykształcenia polonistka. Od 1999 roku związana z Redakcją Reportażu Radia Lublin, którą kierowała w latach 2011-2018. W radiowej odmianie gatunku fascynują ja bliskie spotkania z ludźmi oraz specyfika dźwięku jako tworzywa opowieści (jest to również temat jej doktoratu). Dwukrotna laureatka Prix Italia oraz innych znaczących nagród takich jak, m.in.: Prix Europa, Grand Press, Prix Marulić, Złoty Mikrofon.

„Film bez obrazu" – to cykl spotkań z dźwiękowymi reportażami i dokumentami artystycznymi oraz ich autorami - czołowymi przedstawicielami polskiego środowiska audio storytellingu. Kolektywne odsłuchy w ciemnościach pozwolą Wam odkryć niezwykłe możliwości dźwięku jako materii narracyjnej. Historie utkane z głosów, muzyki, ciszy i różnorodnych brzmień świata uruchomią Waszą wyobraźnię i pozwolą wykreować w niej własny „audialny film". Będą to przy tym historie poruszające tematy ważne dla naszego „tu i teraz". Ich bohaterowie, również dzięki dźwiękowi, staną się Wam na pewno bliscy.

Jan Wiśniewski jest przede wszystkim muzykiem i gawędziarzem, który od lat koncertuje w Polsce. Poza tym szefuje Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów w Polsce, które aktywnie działa na rzecz równości i tolerancji, a także promuje kulturę romską.

Jan Wiśniewski w swojej muzycznej opowieści zabierze nas w świat romskiej kultury, pełnej śpiewu i tańca, ale także tęsknoty i refleksji. Podczas jego występu zobaczymy tradycyjny cygański taniec.

Henry (Henoch, Heniek) Morgentaler (1923-2013), urodzony w Łodzi to pierwszy mąż i ojciec dzieci Chavy Rosenfarb. Historia życia Morgentalera to obraz oddania aktywizmowi, ale też życia w cieniu Holokaustu. Po wojnie został lekarzem rodzinnym. Z czasem zaangażował się w walkę o prawo kobiet do bezpiecznego usuwania ciąży. Postanowił użyć nieposłuszeństwa obywatelskiego, by zmienić prawo. Jego działania wywoływały kontrowersje nie tylko z tego powodu, że zaopatrywał niezamężne kobiety w pigułki antykoncepcyjne i oficjalnie zakładał kliniki, gdzie kobiety mogły usunąć ciążę, ale sam dokonywał aborcji i publicznie sprzeciwiał się ograniczeniom prawa kobiet do decydowania o swoim ciele. To była wieloletnia głośna medialna kampania. „Zdecydowałem się zaangażować w sprawę, ponieważ dla mnie była to walka o sprawiedliwość” – wyjaśniał po latach.
Odsyłamy Państwa do pełnej biografii Henrego Morgentalera na FB Centrum Dialogu: https://tiny.pl/wv5r9

Dr Christabelle Sethna jest historyczką i profesorką zwyczajnym w Instytucie Feminizmu i Gender Studies Uniwersytetu w Ottawie. Jej badania koncentrują się wokół kanadyjskiej historii edukacji seksualnej i ruchów pro-choice ze szczególnym uwzględnieniem medycyny, prawa i aktywizmu.

Wstęp wolny!

ENG //////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Henry (Henoch, Heniek) Morgentaler (1923-2013) – Lodz-born, first husband and father of Chava Rosenfarb’s children. He became the figure head of Canada’s pro-choice movement from the late 1960's in Canada. Morgentaler’s life story is an illustration of a life dedicated to activism, but also a life in the shadow of the Holocaust.

Dr. Christabelle Sethna is a historian and full Professor in the Institute of Feminist and Gender Studies, University of Ottawa. Her research is on the Canadian history of sex education, and pro-choice movements with a focus on medicine, law, and activism.

Free entrance!

15.00-16.30 // Kaplica Karola Scheiblera będzie udostępniona dla zwiedzających
18:00 // Wykład prof. dr hab. Krzysztofa Stefańskiego "Wczoraj, dziś, jutro Kaplicy Scheiblerów w Łodzi" w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana

Prof. Stefański jest jednym z założycieli Fundacji na Rzecz Ratowania Kaplicy Karola Scheiblera i od dwudziestu lat działa na rzecz przywrócenia świetności kaplicy. Jest również autorem licznych publikacji dotyczących tego zabytku oraz rodziny Scheiblerów.

 

11.00 // spacer po ewangelickiej części Starego Cmentarza w Łodzi z przewodniczką Elżbietą Pędziwiatr, członkinią Rady Fundacji na Rzecz Ratowania Kaplicy Karola Scheiblera. Spacer zakończy się zwiedzaniem Kaplicy Scheiblerów.
Start: Brama Cmentarza Ewangelicko-Augsburskiego, ul. Ogrodowa 43.

Kaplica Karola Scheiblera na Starym Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim przy ul. Ogrodowej w Łodzi powstała w latach 1885-1888 według projektu warszawskich architektów Edwarda Lilpopa i Józefa Piusa Dziekońskiego. Należy do najwybitniejszych dzieł neogotyckich w Polsce. Zniszczenia i dewastacja, jakie miały miejsce po 1945 roku, zagroziły jej istnieniu.
Powstała w 2003 roku Fundacja na Rzecz Ratowania Kaplicy Karola Scheiblera, przy współpracy z łódzką Parafią Ewangelicko-Augsburską św. Mateusza, podjęła wysiłek ratowania tego cennego zabytku. W 2009 roku rozpoczęły się prace renowacyjne, które trwają do dziś.

Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny.

Do grafiki zostało wykorzystane zdjęcie Tomasza Majdy. Dziękujemy za udostępnienie.