Data spotkania nie jest przypadkowa – jest to 14. rocznica śmierci lekarza, działacza społeczno-politycznego, jednego z przywódców powstania w getcie warszawskim, odznaczonego Krzyżem Komandorskim Legii Honorowej i tytułami doktora honoris causa wielu wyższych uczelni.

Znajomość Joanny Szczęsnej z Markiem Edelmanem trwała ponad trzydzieści lat.

– Był bardzo ważnym człowiekiem w moim życiu. Był moim lekarzem. Był bliskim mi człowiekiem – podkreśla dziennikarka i autorka w rozmowie nagranej w ramach wystawy „Marek Edelman. Człowiek” w 2021 roku.

Joanna Szczęsna, oprócz dorobku dziennikarskiego, jest też autorską książki „Duża dawka doktora Edelmana”, poświęconą znanemu kardiologowi, a także najnowszej historii Polski – wątkom Zagłady, pamięci o Zagładzie i stosunków żydowsko-polskich. Publikuje także w „Newsweeku” i „Tygodniku Powszechnym”. Była współtwórczynią niezależnej prasy w Polsce (KOR-owski „Biuletyn Informacyjny”, Agencja Prasowa Solidarności AS, „Tygodnik Mazowsze”) oraz laureatką Nagrody Peryklesa dla współtwórców odrodzenia wolności i demokracji w Polsce (2018). W czasie wolnym zajmuje się na poważnie „literaturą niepoważną” – jej ostatnia książka z cyklu zabawy literackie to „Moskaliki czyli o wyższości Sarmatów nad inszymi nacjami". Wspólnie z Anną Bikont napisała książki „Lawina i kamienie" (2006 i 2021) oraz „Pamiątkowe rupiecie. Biografia Wisławy Szymborskiej".

Spotkanie z Joanną Szczęsną jest wydarzeniem realizowanym w ramach Klubu Książki Centrum Dialogu, która regularnie organizuje spotkania z autorami i autorkami.

Autorem zdjęcia wykorzystanego w grafice jest Mateusz Skwarczek / Agencja wyborcza.pl.

W swojej debiutanckiej książce "Po lewej stronie sali" autorka bada antysemicki klimat międzywojennej Polski oraz okoliczności towarzyszące wprowadzeniu getta ławkowego na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Analizując dokumenty, korespondencję i ówczesną prasę, autorka próbuje odpowiedzieć na pytanie, jak doszło do instytucjonalizacji segregacji etnoreligijnej w salach wykładowych. Zastanawia się również nad językiem, który tę antysemicką praktykę umożliwił. Czy faktycznie język ten jest już tylko kwestią historyczną?

"Po lewej stronie sali" to kulturoznawczo-historyczna opowieść o antysemityzmie, który krył się za prawnymi rozporządzeniami, mikro przejawami agresji. Ku przestrodze!

Natalia Judzińska – kulturoznawczyni, aktywistka, doktorka nauk humanistycznych. Adiunktka w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Naukowo zajmuje się międzywojennym antysemityzmem na uczelniach wyższych i Zagładą oraz materialnym wymiarem trwającego na polsko-białoruskiej granicy kryzysu humanitarnego. Współinicjatorka grupy Badaczki i Badacze na Granicy, zajmującej się dokumentacją i naukowym opracowaniem tegoż kryzysu. Współtwórczyni kliku nieformalnych grup artystycznych i aktywistycznych. Od października 2021 niesie pomoc humanitarną ludziom w drodze na granicy polsko-białoruskiej

Łódź stała się „miastem czterech kultur" po 1989 roku, kiedy budowano nową „markę" miasta. Łódź zaczęła promować się jako „miasto czterech kultur" w 2002. Tę narrację założycielską podtrzymuje dziś Festiwal Łódź Czterech Kultur.

Czy można było mówić o koegzystencji i współpracy w Łodzi przemysłowej Polaków, Żydów, Niemców i Rosjan? A dzisiaj? „Wynajdywanie wielokulturowości" to dobry sposób na poszukiwanie dofinansowań unijnych. Korzystają z niego Warszawa, Lublin, Wrocław, Gdańsk, Poznań. A przecież należałoby raczej mówić o transkulturowości, skoro cała Polska jest „kebabistanem". Kosmopolityzm - taka była idea artystycznej awangardy, na której opiera się druga wielka narracja miasta.

Rezygnując z szefowania Festiwalowi Łódź Czterech Kultur, Zbigniew Brzoza mówił, że „Łódź jest jak Chiny. Tu wszystko jest imitacją: renesansu florenckiego, baroku. To miasto wstydzi się swojej tożsamości".

Czy tak jest? O tym, ile kultury jest w Łodzi i czy to „ziemia obiecana", porozmawiają: Joanna Podolska-Płocka – dyrektorka Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi (organizatora Festiwalu Łódź Czterech Kultur), Jarosław Suchan – wieloletni dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi, Jerzy Jarniewicz – poeta i tłumacz oraz Agata Siwiak – kuratorka i producentka projektów teatralnych, w latach 2009-2010 dyrektorka artystyczna (wraz z Grzegorzem Niziołkiem) Festiwalu Dialogu Czterech Kultur. Spotkanie poprowadzi – Izabella Adamczewska-Baranowska.

Izabella Adamczewska-Baranowska – literaturoznawczyni, adiunktka w Instytucie Kultury Współczesnej UŁ. Dziennikarka łódzkiego oddziały „Gazety Wyborczej".

Goście:

Joanna Podolska-Płocka – ukończyła polonistykę i kulturoznawstwo na Uniwersytecie Łódzkim i przez 18 lat pracowała w „Gazecie Wyborczej". Uwielbiała tę pracę, bo o dziennikarstwie marzyła od dziecka. Z czasem zaczęła pisać o historii Łodzi, a obok artykułów - publikować książki. Do pierwszych należał przewodnik po cmentarzu żydowskim w Łodzi. Stopniowo poznawała zakamarki wielokulturowej Łodzi, zapomniane i nieznane historie ciekawych ludzi i miejsc, w końcu dzieje getta. Zaczęła uczyć się hebrajskiego i jidysz, a studentów Uniwersytetu Łódzkiego – warsztatu dziennikarskiego, a z czasem twórczego pisania. Od 2011 roku dyrektorka Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

Jarosław Suchan – historyk sztuki, krytyk, kurator, w latach 2006-2022 dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi. Kurator wielu wystaw prezentowanych m. in. w Centre Pompidou w Paryżu, Museo Reina Sofia w Madrycie, Fundação Serralves w Porto, Gemeentemuseum w Hadze. Autor tekstów poświęconych awangardzie, modernizmowi, sztuce współczesnej i muzeologii. Redaktor wydawnictw o twórczości Władysława Strzemińskiego, Tadeusza Kantora, polsko-żydowskiej awangardzie i awangardowym muzealnictwie.

Agata Siwiak – kuratorka i producentka projektów teatralnych i interdyscyplinarnych, artywistka, doktora nauk humanistycznych, badaczka kultury i wykładowczyni akademicka (UAM). Tworzy interdyscyplinarne projekty artystyczno-społeczne, które wyrastają z głębokiej wiary w to, że kulturowa różnorodności i praktyki artystyczne mają ocalającą moc i są niezbędne do budowania empatycznych i opartych na szacunku wspólnot. Obecnie Siwiak jest związana z Instytutem Kultury Miejskiej w Gdańsku, gdzie realizuje autorski program dla młodzieży i z młodzieżą oraz współpracuje jako kuratorka z ukraińskim teatrem feministycznym Bliadski Circus Queebaret, który ma swoją siedzibę w Teatrze Dramatycznym w Warszawie.

W latach 2016-2021 była dyrektorką artystyczną międzynarodowego festiwalu i programu rezydencyjnego „Bliscy Nieznajomi” w Teatrze Polskim w Poznaniu, który był dedykowany teatrowi ukraińskiemu, polskiemu, a ostatnio także sztuce białoruskiej. W latach 2017-2018 współpracowała z Biennale Warszawa realizując interdyscyplinarny program z dziećmi i młodzieżą zagrożoną wykluczeniem społecznym. W latach 2012-2014 była kuratorką programu Samorządu Województwa Wielkopolskiego pt. Wielkopolska: Rewolucje, w ramach którego współtworzyła m.in. projekty ze społecznością romską, i za który dostała nominację do „Paszportu Polityki”. Kuratorowała także międzynarodowy projekt Trickster 2011 – program performatywny Europejskiego Kongresu Kultury we Wrocławiu organizowanego w ramach Polskiej Prezydencji w UE. W latach 2009-2010 była dyrektorką artystyczną (wraz z Grzegorzem Niziołkiem) Festiwalu Dialogu Czterech Kultur w Łodzi, skupiając się przede wszystkim na żydowskim dziedzictwie Łodzi i współczesnej kulturze żydowskiej. W latach 2004–07 była zatrudniona z Narodowym Starym Teatrze w Krakowie, w którym była dyrektorką artystyczną festiwalu baz@rt oraz prowadziła autorskie projekty międzynarodowe.

Jerzy Jarniewicz – w 2022 roku został laureatem Nagrody Literackiej Nike za tom poezji „Mondo cane", w którym intymność, seksualność, stosunek do ciała przykrywa płaszczem codzienności, trafnie diagnozując bolączki współczesności. Inne jego ważne tomy poetyckie to m.in.: „Puste noce” (Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius), „Oranżada”, „Makijaż” czy „Na dzień dzisiejszy i chwilę obecną”.

Jerzy Jarniewiecz jest nie tylko poetą, ale także filologiem angielskim, profesorem nauk humanistycznych, krytykiem literacki i tłumaczem (głównie literatury anglojęzycznej, m.in. Jamesa Joyce’a, Philipa Rotha, Craiga Raine’a) oraz wykładowcą literatury angielskiej na Uniwersytecie Łódzkim.

Głównymi obszarami jego zainteresowań naukowych są m.in. współczesna poezja brytyjska i irlandzka, przekład literacki i kontrkultura lat 60. W roku 2008 był także nominowany do Nike za książkę krytycznoliteracką „Znaki firmowe. Szkice o współczesnej prozie amerykańskiej i kanadyjskiej”.

Za zasługi dla kultury odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi oraz Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Program FŁ4K: https://www.4kultury.pl/program
Bilety na inne wydarzenia: https://www.bilety24.pl/.../centrum-dialogu-im-marka...
Organizatorem wydarzenia jest Centrum Dialogu Łódź im. Marka Edelmana, któremu przewodzi Joanna Podolska.
Festiwal jest finansowany z Urzędu Miasta Łodzi w ramach obchodów 600-lecia Łodzi.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Muzyka" realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.
Patronat Honorowy nad Festiwalem objęli: Prezydent Miasta Łodzi, Ambasada Izraela w Warszawie oraz Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie.
Partnerzy Festiwalu: Monopolis, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Taube Philanthropies, Manufaktura, Veolia Energia Łódź, Fujitsu Polska, Fabryka Sztuki w Łodzi, Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi, Teatr Arlekin im. Henryka Ryla w Łodzi, Klub Wytwórnia, P29, Archidiecezja Łódzka, Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi, Parafia Ewangelicko-Augsburska św. Mateusza w Łodzi, Parafia Wojskowa pw. św. Jerzego w Łodzi, Ambasada i Konsulat USA w Polsce, Opus Film, Beta Film, Ukraina FF, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi, Goethe-Institut w Warszawie, Igrzyska Wolności, Łódzkie Sztuki, Stowarzyszenie Społecznie Zaangażowani, Atlas, Fortepiany Wolności, Fundacja Kwela, Dom Literatury, Off Polska, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.
Link do wydarzenia na Facebooku: https://fb.me/e/1iFj1ZAGq