Centrum Dialogu im. Marka Edelmana
  • EN

Transporty i adresy kolektywów

Transporty i adresy kolektywów

Kolektyw na ul. Młynarskiej 25Część deportowanych do getta łódzkiego lokowana była przez administrację żydowską w tzw. kolektywach. Decyzja o powołaniu kolektywów wynikała z dwóch podstawowych  Kolektyw na ul. Jakuba 2pobudek. Najważniejszym czynnikiem była panująca w getcie sytuacja lokalowa. Już przed przywiezieniem Żydów z Europy Zachodniej getto cierpiało pod tym względem na ogromne trudności. Przyjęcie znacznej liczby nowych mieszkańców zmusiło Chaima Rumkowskiego do podjęcia decyzji o zajęciu budynków szkolnych na kolektywy. Nie bez znaczenia były również czynniki ekonomiczne. Rumkowski wychodził z założenia, że koszty utrzymania takich jednostek są niższe, prowadzenie gospodarstwa prostsze, łatwiej też było zorganizować opiekę nad potrzebującymi.
Zachodni wysiedleńcy przychylnie odnieśli się do pomysłu powołania kolektywów. Łatwiej było im znieść ciężkie, nowe warunki getta wśród rodaków, zwłaszcza, że na miejscu mieli zapewnioną opiekę lekarską. Każdy kolektyw miał swojego lekarza i trzy pielęgniarki, opłacanych z budżetu getta. Na czele stali kierownicy z zastępcami, powołani jeszcze przez władze niemieckie w Kolektyw przy ul.Franciszkańskej 15 czasie transportu. Za porządek i czystość odpowiadali blokowi, wyznaczeni na polecenie Przełożonego Starszeństwa Żydów.
Nowi mieszkańcy getta przekonali się szybko, że warunki panujące w kolektywach były koszmarne. W wielu kolektywach nie było żadnych mebli, łóżek, pieców. W relacjach czytamy, iż pierwszą noc ludzie spędzali w ubraniach,  Kolektyw naul. Franciszkańskej 29, tył kamienicy siedząc na przywiezionych przez siebie materacach, opierając się o plecy sąsiada. Na mieszkańca przypadało 0,4 m2 powierzchni. Spać można było tylko leżąc na boku. Panująca ciasnota umożliwiała uniknięcie zimna, ludzie ogrzewali pomieszczenia ciepłotą swych ciał. W korytarzach i przy oknach, jeżeli w ogóle były okna, panowało jednak nieznośne zimno.
Tylko jeden z dziesięciu istniejących kolektywów posiadał wodociąg i toalety w budynku. Korzystano ze studni i przepełnionych rozsypujących się latryn na podwórzach. Nie wszyscy byli jednak w stanie wyjść na zewnątrz, zwłaszcza zimą. Korzystano ze stojących na korytarzach kubłów. Jeden kubeł przypadał na jeden korytarz, co sprawiało, że niemal zawsze były przepełnione.

Transport

Nr

Data przybycia

Liczba osób

Wiedeń I

1

17 X 1941

1 000

Praga I

2

18 X

1 000

Luxemburg

3

18 X

512

Berlin I

4

19 X

1 082

Wiedeń II

5

20 X

1 000

Frankfurt n/R.

6

21 X

1 186

Praga II

7

22 X

1 000

Kolonia I

8

23 X

1 006

Wiedeń III

9

24 X

1 000

Emden

10a

25 X

122

Berlin II

10b

25 X

912

Hamburg

11

26 X

1 063

Praga III

12

27 X

1 000

Düsseldorf

13

28 X

1 004

Wiedeń IV

14

29 X

1 000

Berlin III

15

30 X

1 030

Kolonia II

16

31 X

1 006

Praga IV

17

1 XI

1 000

Berlin IV

18

2 XI

1 000

Wiedeń V

19

3 XI

1 000

Praga V

20

4 XI

1 000

.

 

Transport

Nr.

Nr. transportu

Data przybycia do Litzmannstadt Ghetto

Liczba osób w transporcie

Adresy kolektywów

Wiedeń

I

1

17.X.1941

1000

Marysin, ul. Przemysłowa

Wiedeń

II

5

20.X.

1000

Jakuba 10

Wiedeń

III

9

24.X.

1000

Mieszkania prywatne

Wiedeń

IV

14

29.X.

1000

Limanowskiego 25 i 45

Wiedeń

V

19

3.XI.

1000

Brzezińska 41,

kino „Bajka“

ul. Franciszkańska 31

Berlin

I

4

19.X.

1082

Mieszkania prywatne

Emden, Berlin

II

10a i 10b

25.X.

122+912

Marysin, ul. Staszica

 

III

15

30.X.

1030

Urzędnicza 11,

Zgierska 70

Berlin

IV

18

2.XI.

1000

Widok 7,

Franciszkańska 27

Praga

I

I2

18.X.

1000

Franciszkańska 21

Praga

II

7

22.X.

1000

Łagiewnicka 37

Praga

III

12

27.X.

1000

Franciszkańska 21, Łagiewnicka 37,

Franciszkańska 37, Marysińska 38

Praga

IV

17

1.XI.

1000

Franciszkańska 29

Praga

V

20

4.XI.

1000

Jakuba 10

Duseldorf

 

13

28.X.

1004

Rybna 25

Kolonia

I

8

23.X.

1006

Mieszkania prywatne

Kolonia

II

16

31.X.

1006

Marysin, ul. Otylii

Frankfurt n/M

 

6

21.X.

1186

Franciszkańska 13,

Jakuba 10

Hamburg

 

11

26.X.

1063

Młynarska 25

Luksemburg

 

3

18.X.

512

Franciszkańska 29

 

© 2020 Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.